γράφει ο
Βύρων Δημητριάδης
Ξεχωρίζουν -πράγματι- τα μηνύματα των πολιτικών αρχηγών για το Πάσχα ως αυτά που ήρθαν να επικαλύψουν τις διαφορές όλων των προηγούμενων (για Χούντα 21/4/67, Διάγγελμα, 3ο Συνέδριο ΣΥΡΙΖΑ) γιατί μιλούν για “καρτερίες” και για “Γολγοθάδες” που επαναλαμβάνονται τόσες φορές όσες εμείς, ο λαός, βρίσκουμε τα κουράγια να προσπερνούμε μετατρέποντάς τους σε νέες αρχές που όμως πάντα καταλήγουν στις κακοτράχαλες ανηφοριές προς τον ίδιο Γολγοθά.
Εάν έτσι έχουν τα πράγματα -που έτσι έχουν- αυτό μάλλον σημαίνει πως είμαστε πολίτες τιμωρημένοι να ανεβαίνουμε τον Γολγοθά μας σπρώχνοντας προς την κορυφή μια “νέα αρχή” που τελικά κατρακυλά όχι από την άλλη πλευρά του λόφου αλλά προς την αφετηρία.
Κι αν τον Σίσυφο τον είχαν τιμωρήσει οι θεοί, εμάς -διάολε- ποιος ακριβώς μας έχει τιμωρήσει; -ερώτημα που αποκτά αξία μόνο εφόσον δεχτούμε ότι δεν αποτελούμε μαζική περίπτωση κλινικού μαζοχισμού.
-Παρενθετικά θα έλεγα πως εδώ “παίζει” το μαρξικό “προπατορικό αμάρτημα” αλλά ας μην το κάνουμε θέμα μέρες που είναι-
Ο Σίσυφος, λοιπόν, δεν διαθέτει εναλλακτικής -για “ΤΙΝΑ” μιλούσε η Θάτσερ- διότι πολύ απλά οι θεοί του αφαίρεσαν την ικανότητα να μπορεί ο ίδιος να έχει συνείδηση της θέσης του.
Φοβήθηκαν οι θεοί το ενδεχόμενο να διαλέξει να ξεφύγει από το “πεπρωμένο” -ας πούμε- αυτοκτονώντας (Καμύ).
Η ύπαρξη, βέβαια, ενός τέτοιου Σίσυφου στερεί από τους θεούς την ικανoποίηση της εκδικητικής τιμωρίας, με άλλα λόγια, οι ίδιοι οι θεοί ακυρώνονται.
Εμείς οι πολίτες, αντίθετα, διαθέτουμε την ικανότητα να ξεφύγουμε εντελώς συνειδητά από το πεπρωμένο του homo economicus και να επαναπροσδιοριστούμε ως αυτοθεσμιζόμενοι (Καστοριάδης) homo sapiens.
Όπως γράφει ο Richard Thaler στο καταπληκτικό βιβλίο του: “Παράτυπη συμπεριφορά -Η διαμόρφωση και η ανάδειξη της συμπεριφορικής οικονομικής” : “...Προβληματικό είναι μάλλον το μοντέλο των οικονομολόγων, το οποίο αντικαθιστά τον homo sapiens με ένα πλασματικό δημιούργημα που ονομάζεται homo economicus...
Θα ήταν φυσικό να αναρωτηθεί κανείς τι είδους διαφορετική οικονομική θα μπορούσε να υπάρξει.
Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής θεωρίας δεν βασίζεται σε εμπειρική παρατήρηση.
Αντιθέτως, αποτελεί προϊόν παραγωγής από αξιώματα ορθολογικής επιλογής, είτε τα αξιώματα αυτά φέρουν την οποιαδήποτε σχέση με εκείνα που παρατηρούμε στην καθημερινότητά μας είτε όχι.
Μια θεωρία συμπεριφοράς των Οικονομικών Όντων δεν μπορεί να στηριχθεί εμπειρικά, διότι απλούστατα τα Οικονομικά Όντα δεν υπάρχουν...” -καταπληκτικό ε;!-
Μάλλον θέλει να μας πει πως όταν εμείς, οι πολίτες, αποφασίσουμε ότι είμαστε κάτι παραπάνω από “καταναλωτές”, ότι διαθέτουμε κι άλλες εναλλακτικές πέρα από τις μαμ-κακά και νάνι, σχεδόν αυτόματα ακυρώνουμε τη νεοναζιστική “οικονομία της αγοράς”.
Το “σχεδόν” πάει στην αυτοθέσμιση και άρα στην πολιτική διάσταση της πραγματικότητας (και όχι της “κανονικότητας”) στο πλαίσιο της οποίας -για παράδειγμα- διενεργήθηκε το 3ο Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ.
Μια συγκεκριμένη εκτίμηση που θεωρεί ότι η αρχή του νέου ξεκινήματος βρίσκεται στην επιστροφή στο παρελθόν -ομολογώ- με εντυπωσίασε:
“...Ο Αλέξης Τσίπρας, στην έναρξη του συνεδρίου απέδειξε για άλλη μια φορά το πολιτικό του ένστικτο, κατανόησε ότι ο αγέρας φυσάει αριστερά... Η περίοδος θυμίζει περισσότερο το 2012 παρά την προσμονή της κανονικότητας του 2019.
Ανέσυρε το διαχρονικό ερώτημα “σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα”, το άνθρωποι πάνω από τα κέρδη, τον σοσιαλισμό του 21ου αιώνα, κι άλλες παραμελημένες έννοιες, παραπομπές δηλαδή στη ριζοσπαστική ταυτότητα του ΣΥΡΙΖΑ... ο οποίος... για έναν παράδοξο λόγο καταδικάστηκε να συζητά καταστατικά ζητήματα, όταν η πολιτική ατζέντα δημιουργούσε την απαίτηση για ένα εναλλακτικό κυβερνητικό σχέδιο απέναντι στη ΝΔ... διασπείροντας την υποψία ότι οι λόγοι έχουν να κάνουν με ένα ευρύτερο σχέδιο καθεστωτικής προσαρμογής...” (“ΕΠΟΧΗ” 22/4)
Όμως, πριν ακόμη “ανασύρει το διαχρονικό ερώτημα και τις άλλες παραμελημένες έννοιες” ο Αλέξης Τσίπρας μίλησε για μια “πολιτική αλλαγής υποδείγματος” -εννοώντας ασφαλώς “παραδείγματος” (και όχι υποδήματος παλαιού ή κανούργιου)- αποκλείοντας έτσι ένα “εναλλακτικό κυβερνητικό σχέδιο” που φέρνει μάλλον σε μια αλλαγή διαχειριστικού μοντέλου.
-Ο Thaler μας θυμίζει τον ορισμό που έδωσε ο ίδιος ο Thomas Kuhn: “...Η ανακάλυψη ξεκινά με την επίγνωση μιας ανωμαλίας, δηλαδή με την αναγνώριση ότι η Φύση έχει σε κάποιο σημείο παραβιάσει τις προσδοκίες του Παραδείγματος που καθοδηγεί την κανονική επιστήμη...”-
Ενώ ο Αριστείδης Μπαλτάς, αυτός ο σύγχρονος φιλόσοφος επιστρέφει στο παρελθόν για να προσθέσει αξία στο παρόν: “...Τις τελευταίες ημέρες η εικόνα του πολέμου άλλαξε... Το ερώτημα είναι γιατί; Το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ δεν φαίνεται να έχουν στο νου τους άλλο τέλος από αυτό της κατάρρευσης της Ρωσίας. Είναι σα να πηγαίνουμε ολοταχώς σε μια κατάσταση σαν εκείνη που υπήρξε πριν από τον Α'Π.Π.
Δεν είναι σύνθημα της πλάκας το “Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα”, που είπε ο πρόεδρος.
Ζούμε σε ένα νέο μακαρθισμό και ειδικά στην Ελλάδα ακόμη περισσότερο. Όλα όσα λέγονται συμποσούνται πλέον στη λέξη ολοκληρωτισμός κι ό, τι κι αν πεις σημαίνει ότι είσαι υποχρεωτικά με τον Πούτιν...”.
Το σύνθημα αυτό, όπως εξάλλου ήταν αναμενόμενο, υπερασπίστηκε ως “θρυλικό και βαθύτατα επαναστατικό” ο αρχιερέας του Ιερατείου του Περισσού έμπλεος ιερής οργής: “...Έφτασε στο σημείο ο ΣΥΡΙΖΑ και ο κύριος Τσίπρας να επιστρατεύσουν το σύνθημα “σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα”. Το χειρότερο όμως δεν είναι αυτό, να ασχημονείς δηλαδή πάνω σε ένα θρυλικό, σε ένα βαθιά επαναστατικό σύνθημα, που καμιά σχέση δεν έχει με αυτό που εκπροσωπείς...” είπε ο Κουτσούμπας προσβάλοντας βάναυσα όλους όσους εκπροσωπεί ο Αλέξης Τσίπρας, δηλαδή την Κοινωνική Αριστερά.
Όμως το σύνθημα αυτό σε συνδυασμό με την εκφρασμένη θέληση για πολιτική αλλαγής παραδείγματος αναδείχτηκαν μέσα από τη συγκυρία και ταυτόγχρονα προσδιορίζουν τη συγκυρία.
Και πρέπει να είναι αυτός ακριβώς ο συνδυασμός που φόβισε τους ήδη φοβισμένους νεοφιλελέδες της ελιτείας του Κούλη, που τον έκανε να μιλήσει για “οραματισμούς Του” (Διάγγελμα) ενάντια στους “λαϊκισμούς” (μήνυμα για Χούντα 21/4/67).
Δεν είναι καθόλου περίεργο που τον ίδιο φόβο, τον μικροαστικό φόβο, εκδήλωσε και το ιερατείο του Περισσού διαβλέποντας το νομοτελειακά επερχόμενο ολοκληρωτικό ξεβράκωμά τους ως αναχωρητών.
Μιλούν για “ασχημονίες” αυτοί που έστησαν ένα ολόκληρο Συνέδριο, το 21ο μόνο και μόνο για να παροπλίσουν ιδεολογικο-πολιτικά τους λαϊκούς αγωνιστές που ακόμη παραμένουν στη βάση του Κόμματος.
Από το “πρώτο κείμενο” ακόμη μας πληροφορούσαν ότι “...Παρουσιάζεται μαζικά το φαινόμενο -τα μέλη του Κόμματος- να μη διαθέτουν αρκετά ισχυρό μαρξιστικό ιδεολογικό υπόβαθρο (Θ11) με αποτέλεσμα να μην κατανοούν (οι βλάκες) την εκμεταλλευτική σχέση και τη λειτουργία του εκμεταλλευτικού καπιταλιστικού συστήματος (Θ12)...”!!! -γεγονός που σχολιάσαμε στη “θασιακή” (6,13, 20, 27/7/21).
Εδώ πάντως που τα λέμε, μεταξύ μας, εάν δεν υπήρχε σήμερα η εκφρασμένη θέληση για πολιτική αλλαγής παραδείγματος από τον Αλέξη Τσίπρα, θα παρέμενα συνέχεια στην ίδια γραμμή με αυτή του Κορνήλιου Καστοριάδη που χάραξε με τη γνωστή απάντησή του στο ερώτημα εάν θα ξαναχρησιμοποιούσε -μετά από πολλά χρόνια- το σύνθημα “Σοσιαλισμός ή Βαρβαρότητα” ως τίτλο κάποιου βιβλίου του: “...Για λόγους ιστορικούς δεν χρησιμοποιώ πλέον τον όρο “σοσιαλισμός”. Ο όρος αυτός έχει ανεπανόρθωτα εκπορνευτεί από κομμουνιστές, σοσιαλιστές, σοσιαλδημοκράτες κ.α.
Στο άκουσμά του και μόνον ακόμα και καλόπιστοι άνθρωποι γυρίζουν την πλάτη τους.
Προτιμώ τη διάζευξη “αυτονομία ή βαρβαρότητα”...”.
Αναμενόμενο και το “αυτονομία ή ολοκληρωτισμός”.
