Iστορική διαδρομή του νερού στην Καβάλα από υδραγωγείο στις Καμάρες έως την ύδρευση του Δήμου από το Κεφαλάρι της Δράμας κάνει το Σωματείο Εργαζομένων στην Δ.Ε.Υ.Α. Καβάλας με τη βοήθεια του Κώστα Παπακοσμά.
Συγκεκριμένα:
Από τον “δρόμο του Νερού”, τις Καμάρες και τα Αμισιανά.. στην Βοϊράνη – η Ιστορία της διαχείρισης του Νερού…
Η αναδρομή στην ιστορία του νερού στην Καβάλα ξεκινά κάτι περισσότερο από 100 χρόνια πριν. Η μεγάλη αγωνία των κατοίκων της Καβάλας και ειδικά των προσφύγων από το 1922 και μετά, ήταν ή έλλειψη του νερού.
Στα δύσκολα εκείνα χρόνια της εγκατάστασης των προσφύγων, το νερό έφτανε στην παλιά πόλη μέρα παρά μέρα και μόνο για λίγες ώρες και οι κοινόχρηστες βρύσες γίνονταν “θέατρο ομηρικών” καυγάδων για το σπάνιο αγαθό.
Τα παραπήγματα που στέγαζαν αρχικά τους πρόσφυγες δεν μπορούσαν να έχουν πρόσβαση στο υποτυπώδες δίκτυο , άλλωστε οι ανάγκες πολλαπλασιάστηκαν .
Η ιστορία της ύδρευσης είναι συνυφασμένη με την ιστορία της σύγχρονης Καβάλας. Το εμβληματικό έργο τοπόσημο της πόλης είναι οι Καμάρες και ο τρόπος με τον οποίο υδρεύονταν η άνυδρη συνοικία της Παναγίας, στην Καβάλα των προηγούμενων αιώνων.
Το καθαρό άφθονο νερό ήρθε από τα Αμισιανά
Με το “άνοιγμα” της πόλης δημιουργήθηκε η ανάγκη υδροδότησης των νέων περιοχών. Το νερό από την “μάνα του νερού” στα τρία Καραγάτσια δεν έφθανε για όλους . Ανοίχθηκαν πηγάδια στο Περιγιάλι (Καρά – Ορμάν) αλλά και αξιοποιήθηκαν και κάποια που υπήρχαν στο Κιουτσούκ Ορμάν (περιοχή Ραψάνης). Το καθαρό και άφθονο νερό ήρθε όμως από τις γεωτρήσεις των πηγών Αμισιανών .
Το Ταμείον Υδρεύσεως και Εξυγιάνσεως Καβάλας και οι κόντρες με τις δημοτικές αρχές
Τότε δημιουργήθηκε και το Ταμείον Υδρεύσεως και Εξυγιάνσεως Καβάλας. Η διαχείριση του νερού, των δικτύων, της τιμής του ήταν μια.. δύσκολη υπόθεση. Η Νομαρχία είχε την ευθύνη της λειτουργίας του, των έργων του αλλά και της χρηματοδότησης του.
Εύλογες και οι “κόντρες” με τις εκάστοτε προπολεμικές Δημοτικές αρχές. Δήμος και “Ταμείον” αλληλεπικαλύπτονταν σε ..αρμοδιότητες και ευθύνες και μόνιμα το πρόβλημα ήταν ένα.. η Καβάλα στερούνταν νερού. Όμως οι πρόγονοι μας, σοφά πράττοντας, θεωρούσαν ότι η διανομή του νερού είναι υπόθεση κρατική και αργότερα δημοτική.. είχαν επίγνωση των ευθυνών τους, δεν αναζητούσαν εύκολες λύσης και δεν εκχωρούσαν σε .. άλλους τις ζωές των πολιτών από όπου προέρχονταν και οι ίδιοι και βρίσκονταν σε θέσεις από αυτούς.
Καταργείται το «Ταμείον» και ιδρύεται ο Σύλλογος Υπαλλήλων Υπηρεσίας Υδρεύσεως Δήμου Καβάλας
Μετά την κατοχή και τον εμφύλιο «η ζωή τραβά μπροστά» και η διαχείριση του νερού είναι αποκλειστική ευθύνη πιά του Δήμου Καβάλας. Το “Ταμείον” παύει να υπάρχει.
Τότε δημιουργείται και ο Σύλλογος Υπαλλήλων Υπηρεσίας Υδρεύσεως Δήμου Καβάλας. Όπως κάθε συνδικαλιστικό σωματείο έτσι και αυτό διεκδικεί καλύτερες συνθήκες εργασίες και αμοιβές. Απέναντι του ο εκάστοτε Δήμαρχος και Δημοτική αρχή. Τα χρόνια κυλούσαν με έργα που γίνονταν στο κέντρο και τις συνοικίες της πόλης, με νέα δίκτυα αλλά και με μόνιμο βραχνά την επάρκεια του νερού.
Το 1969 η Καβάλα φέρνει νερό από το Κεφαλάρι της Δράμας
Μελέτες επί μελετών και τελικά το 1969 ξεκινά το μεγάλο έργο της υδρεύσεως της πόλης από τα νερά των πηγών της Βοϊράνης στο Κεφαλάρι Δράμας.
Έργο κολοσσιαίο για την εποχή, όπως και η μεταφορά του νερού από το Αντλιοστάσιο των Αμισιανών στις Δεξαμενές της πόλης. Έργο του Δημάρχου Ευάγγελου Ευαγγελίου.
Τον Δεκέμβριο του 1968 είχε ολοκληρωθεί η μελέτη του έργου (έλευσης και διάθεσης του νερού) από το Κεφαλάρι της Δράμας. Το έργο δημοπρατήθηκε τον Μάιο του 1969 και η εγκατάσταση των αναδόχων του έργου έγινε στις 26 Ιουνίου 1969.
Τα εγκαίνια του έργου έγιναν το Σάββατο 7 Ιουλίου 1973 και έκτοτε η Καβάλα απολαμβάνει τα οφέλη από το έργο αυτό. Είναι γνωστή η φράση των συμπολιτών μας για τον αείμνηστο… “ο Ευαγγελίου έφερε το νερό στην Καβάλα..”.
Το 1980 ιδρύεται η ΔΕΥΑ Καβάλας
Η ιστορία της Υπηρεσίας Υδρεύσεως του Δήμου Καβάλας τελειώνει στις 25 Νοεμβρίου 1980, τότε, το Δημοτικό Συμβούλιο Καβάλας αποφάσισε να ιδρύσει την Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης Αποχέτευσης (ήταν η 474 απόφαση).
Λίγους μήνες νωρίτερα η πολιτεία είχε ψηφίσει τον Νόμο 1069 /1980 και έδινε την δυνατότητα στην τοπική αυτοδιοίκηση να δημιουργήσει επιχειρήσεις για την διαχείριση των υδάτων και των λυμάτων.
Τον Μάρτιο του 1981 με νέα απόφαση του το Δημοτικό Συμβούλιο , συμπλήρωσε αυτή που πήρε τον Νοέμβριο για την ίδρυση της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. Τον Ιούλιο του 1981 ο Υφυπουργός Εσωτερικών Ιωάννης Κεφαλογιάννης συντάσσει το Προεδρικό διάταγμα το οποίο υπογράφει ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής και δημοσιεύεται στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης την 31η Ιουλίου 1981.
Η λειτουργία της Δ.Ε.Υ.Α.Κ. άρχισε το 1984 με αποκλειστικό αντικείμενο την κατασκευή του χωριστικού δικτύου αποχέτευσης της πόλης και της εγκατάστασης επεξεργασίας λυμάτων.
Ο τομέας της ύδρευσης εξακολουθούσε να εξυπηρετείται από το τμήμα ύδρευσης της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου. Με την επιμονή και την μαχητικότητα του αειμνήστου Δημάρχου Λευτέρη Αθανασιάδη, η Καβάλα ήταν από τις πρώτες πόλεις στην Ελλάδα που κατασκεύασαν εγκαταστάσεις επεξεργασίας των Λυμάτων.
Το 1990 εγκαινιάζεται η Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων της Καβάλας
Τον Ιούνιο του 1990 εγκαινιάστηκε η Εγκατάσταση Επεξεργασίας Λυμάτων της Καβάλας και άρχισε να λειτουργεί το δίκτυο αποχέτευσης, ενώ άρχισε η πλήρης λειτουργία της ΔΕΥΑΚ που διαχειριζόταν πλέον και το υφιστάμενο δίκτυο ύδρευσης.
Μέχρι τον Ιούνιο του 1998 ολοκληρώθηκε και το δίκτυο αποχέτευσης και η ΕΕΛ στο Παληό και άρχισε η λειτουργία τους.
Τόσο το δίκτυο και η εγκατάσταση επεξεργασίας στο Παληό, όσο και τα αντίστοιχα έργα της πόλης συνέβαλαν μέσα στα λίγα χρόνια της λειτουργίας τους στην εξάλειψη της ρύπανσης της θάλασσας που επί χρόνια δεχόταν μεγάλο όγκο ανεπεξέργαστων λυμάτων με αποτέλεσμα οι ακτές στα όρια της πόλης να είναι τελείως ακατάλληλες για κολύμβηση.
Το 1999 Νέα Καρβάλη και Χαλκερό ενσωματώνονται στον Δήμο Καβάλας και το 2010 οι Φίλιπποι
Από το 1999 στο πλαίσιο του Νομοθετικού διατάγματος “Ι. Καποδίστριας”, οι μέχρι τότε κοινότητες Ν. Καρβάλης και Χαλκερού ενσωματώθηκαν στο δήμο Καβάλας και ως εκ τούτου περιήλθαν στην περιοχή ευθύνης της Δ.Ε.Υ.Α.Κ.
Μετά την εκπόνηση των σχετικών μελετών κατασκευάστηκαν στην περιοχή έργα αποχέτευσης και ύδρευσης. Με το Νόμο 3852/10 που έφερε την ονομασία “Καλλικράτης” συγχωνεύτηκαν οι Δήμοι Καβάλας και Φιλίππων καθώς και οι αντίστοιχες ΔΕΥΑ τους και η περιοχή ευθύνης της ΔΕΥΑΚ είναι πλέον ο μεγάλος Δήμος Καβάλας που προέκυψε από τις συγχωνεύσεις.