γράφει ο
Κώστας Παπακοσμάς
Πόσο μας “ταξιδεύει” αυτή η πόλη στην ιστορία..
Εδώ όπου συνέβησαν σημαντικά γεγονότα που άλλαξαν.. την ζωή όλων μας, φυσικά των προγόνων μας, αλλά επηρεάζουν ακόμα και σήμερα εμάς.
Η λατρεμένη μας Καβάλα δεν είναι μια.. κουκκίδα στο χάρτη, είναι ο Χάρτης στην Ιστορία…
Μια τέτοια μέρα σαν σήμερα στις 4 Νοεμβρίου του 1929 ο πρωθυπουργός της χώρας Ελευθέριος Βενιζέλος θεμελιώνει το Λιμάνι της πόλης, ένα έργο που άλλαζε την ζωή όλων, έργο που γενιές Καβαλιωτών το ζητούσαν.
Ο Ε. Βενιζέλος ήταν αυτός που λάτρευαν οι πρόσφυγες κάτοικοι της πόλης, που με κόπο και πόνο έστηναν την καινούργια τους ζωή στη νέα, κατά ανάγκη, Πατρίδα.
Στο Δημαρχείο της πόλης, το σημερινό “Μέγαρο Τόκκου”, η υποδοχή ήταν αποθεωτική, ο Δήμαρχος και το Δημοτικό Συμβούλιο τον ανακήρυξαν επίτιμο Δημότη, η τελετή έγινε στην εντυπωσιακή αίθουσα της “ Μεγάλης Λέσχης”.
Τέτοιες μέρες η Καβάλα έβλεπε ένα στόχο δεκαετιών να γίνεται πράξη.
Θεμελίωση των έργων του λιμανιού της.
Σύσσωμη η πόλη κατέβηκε στην παραλία τον Νοέμβρη του 1929 για να δει τον Ελευθέριο Βενιζέλο που θεμελίωσε το Λιμάνι.
Η δεκαετία 1925-1935 ήταν ιδιαίτερα καθοριστική για την Καβάλα. Δικαίως χαρακτηρίζεται “χρυσή εποχή”.
Ο καπνός, η καπνεργασία και το καπνεμπόριο δίνουν την οικονομική εκείνη πνοή στην πόλη που ευημερεί, ενώ η ισχυρή εργατική τάξη με καλό μεροκάματο δίνει την ευκαιρία να αναπτυχθεί το εμπόριο, οι τέχνες, οι υπηρεσίες.
Πόλη “κλειδί” για την ευρύτερη περιοχή η Καβάλα, επιζητά υποδομές με πρώτο μέλημα της την κατασκευή Λιμανιού. Η ιστορία ξεκινά το 1920 όταν ιδρύθηκε στην Καβάλα το Λιμενικό Ταμείο, το οποίο και διαχειριζόταν το μικρό λιμάνι που βρισκόταν στον μόλο του Γιάντσου (εκεί που σήμερα βρίσκεται το κτίριο του Τελωνείου).
Μετά από χρόνια και διάφορες “περιπέτειες” την άνοιξη του σωτηρίου έτους 1929 γίνεται η εγκατάσταση των συνεργείων της εταιρίας “Θαλασσίων και Υδραυλικών Έργων” που ανέλαβε να κάνει το Λιμάνι.
Εργοτάξιο της, η περιοχή, που σήμερα είναι τα τσιμέντα “Ηρακλής”, πίσω από την Ιχθυόσκαλα. Ο μηχανικός του Λιμανιού Κωνσταντίνος Γιάντσος είχε συντάξει την μελέτη και το Λιμενικό Ταμείο την είχε υποβάλει στο Υπουργείο Συγκοινωνιών, προς έγκριση.
Ως ημέρα του μειοδοτικού διαγωνισμού είχε οριστεί η 25η Ιουλίου του 1928, ενώ ως χρονική αποπεράτωση του έργου είχαν οριστεί τα δυο χρόνια.
Το Λιμάνι της Καβάλας άρχισε τελικά να κατασκευάζεται το 1929, και στις 4 Νοεμβρίου ο Ελευθέριος Βενιζέλος (ο οποίος έφτασε στην Καβάλα με το καταδρομικό ΕΛΛΗ) ήταν αυτός πού έκανε την θεμελίωσή του.
Ο Δήμος Καβάλας τον ανακήρυξε επίτιμο δημότη σε μια λαμπρή τελετή στην Μεγάλη Λέσχη.
Επισκέφθηκε τους προσφυγικούς συνοικισμούς που χτίζονταν και.. φύτεψε συμβολικά το πρώτο δένδρο στο σημερινό δασύλλιο των Πεντακοσίων.
Χρόνια τώρα, γράφω και υποστηρίζω, ότι η ανάπτυξη ήρθε στον τόπο αυτό διαχρονικά από την θάλασσα. “Μέκκα” του καπνού γίναμε τον προηγούμενο αιώνα γιατί είχαμε πρόσβαση στην Θάλασσα, είχαμε λιμάνι, από εδώ έφευγαν για όλο τον κόσμο τα φημισμένα καπνά της ανατολής.
Η εγγύτητα στην θάλασσα οδήγησε στις προηγούμενες δεκαετίες, την δημιουργία βιοτεχνιών και βιομηχανιών που προωθούσαν τα προϊόντα τους μέσω θαλάσσης (π.χ. η Β.Φ.Λ.).
Η αλιεία και τα προϊόντα της, νωπά, αλίπαστα και κατεψυγμένα λόγω του Λιμανιού έφευγαν και φεύγουν στις αγορές της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Η τουριστική μας ανάπτυξη λόγω θάλασσας και Λιμανιού ξεκίνησε. Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 , τα πρώτα γκρουπ τουριστών έφτασαν στην περιοχή με κρουαζιερόπλοια της εποχής.
Σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε είναι επιβεβλημένο να έχουμε πάντα στραμμένη την προσοχή μας προς την Θάλασσα στο Λιμάνι μας, την χερσαία ζώνη, το “πρόσωπο” της Καβάλας.
Με όραμα, φιλόδοξα σχέδια, καινοτόμες δράσεις, πρωτοβουλίες να αλλάζουμε διαρκώς την εικόνα μας προς το καλύτερο.
Το παράλιο μέτωπο της πόλης είναι και το μεγάλο συγκριτικό της πλεονέκτημα.
Τα έργα θωράκισης και επέκτασης του μόλου , η δημιουργία πλωτών εξεδρών προσέγγισης τουριστικών σκαφών αλλά και η θωράκιση της παραλίας της Ραψάνης ήταν τα προηγούμενα χρόνια τα νέα μεγάλα έργα που άλλαξαν προς το καλύτερο την πόλη μας.
Η αλλαγή που ξεκίνησε στην εικόνα του χερσαίου τμήματος της παραλίας και η συνολική ανάπλαση που θα ακολουθήσει είναι προς την θετική κατεύθυνση. Συνέχεια στα ιστορικά μας στοιχεία όπου η Καβάλα απέδωσε την οφειλόμενη τιμή στον Εθνάρχη Ελευθέριο Βενιζέλο, τον δημιουργό της σύγχρονης Ελλάδας. Η προτομή του, τοποθετήθηκε πρόσφατα στον Δημοτικό Κήπο.
Η Κρητική Αδελφότητα Ν. Καβάλας είχε την πρωτοβουλία για την τοποθέτηση της και ο Δήμος Καβάλας συνηγόρησε σε αυτό με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Κεντρική οδός στην Καβάλα φέρει το όνομα του.
Τμήμα της πλατείας το 1936 ονομάσθηκε επίσης "Ε. Βενιζέλου". Στο Ίδρυμα Ελευθέριος Βενιζέλος και στο ψηφιακό του αρχείο υπάρχουν πολλά τεκμήρια ιστορίας που συνδέουν τον Μεγάλο ηγέτη με την Καβάλα. Αγαπητοί συμπολίτες, θα σας παρουσιάσω και τρεις φωτογραφίες από την κατασκευή του Λιμανιού της Καβάλας, που μου εμπιστεύθηκε παλιός Καβαλιώτης και όπως γράφω πάντα η .. γνώση πρέπει να ..μοιράζεται, δεν είναι για τα συρτάρια και τους σκληρούς δίσκους των ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Η δημιουργία όμως του Λιμανιού όμως ήταν οι άνθρωποι του, εκατοντάδες Καβαλιώτες αλλά και Θάσιοι εργάστηκαν στα έργα της ΕΡΘΑ τόσο στην κατασκευή του μόλου όσο και στην εξόρυξη και μεταφορά των υλικών κατασκευής.
Δύο άτομα είχαν χάσει την ζωή τους στα έργα και συγκεκριμένα στις εκρήξεις για τα υλικά.
Μάλιστα στην διάρκεια της τελετής θεμελίωσης το 1929 είχε γίνει αναφορά στα ονόματα τους και τοποθετήθηκε και πλάκα με τα ονόματα τους.
Πλάκα ενθύμησης της θεμελίωσης τοποθετήθηκε τότε.. δυστυχώς δεν ξέρουμε που είναι… ίσως κάπου να υπάρχει…
Στις φωτογραφίες το εργοτάξιο στην περιοχή της σημερινής Ιχθυόσκαλας, διακρίνεται το εκκλησάκι της Παναγούδας αλλά και οι σιδηροτροχιές που μετέφεραν τους όγκους γρανίτη στα πλοιάρια της ΕΡΘΑ.
Στις άλλες φωτογραφίες η κατασκευή του μόλου από δυο διαφορετικές όψεις.
Οι υπόλοιπες φωτογραφίες είναι από το ψηφιοποιημένο αρχείο του Οργανισμού Λιμένα Καβάλας
