γράφει ο

Βύρων Β. Δημητριάδης

 

“...Οι διαπραγματεύσεις πρέπει να ξεκινήσουν τους επόμενους δύο μήνες προτού δημιουργηθούν ανατροπές και εντάσεις που δεν θα ξεπεραστούν εύκολα.

 

Στην ιδανική περίπτωση, η διαχωριστική γραμμή θα πρέπει να είναι η επιστροφή στο προηγούμενο status quo... Ελπίζω ότι οι Ουκρανοί θα ανταποκριθούν στον ηρωισμό που επέδειξαν με σοφία... η χώρα θα έπρεπε να είναι ένα ουδέτερο κράτος, παρά το σύνορο της Ευρώπης...” είπε μιλώντας στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός, ο 99χρονος Χένρι Κίσινγκερ, ο γερόλυκος της αμερικανικής διπλωματίας γνωστός για τον κυνισμό του και την ευκολία με την οποία έβαζε πάντα το κέρδος πάνω από την ανθρώπινη ζωή, έναν θεσμό πολιτικο-οικονομικής “παγκόσμιας διακυβέρνησης” που ο ίδιος εν μέρει κατασκεύασε.

 

Προειδοποίησε μάλιστα τους ακροατές του, πολλοί από τους οποίους έμοιαζαν θαρρείς έτοιμοι για την άμεση κήρυξη του Τρίτου Παγκόσμιου Πολέμου, να μην υποτιμούν τον σταθεροποιητικό ρόλο της Ρωσίας στην Ευρώπη τα τελευταία 400 χρόνια και να μην επιμείνουν στις φιλοπόλεμες κραυγές τους, γιατί η οποιαδήποτε παράταση της σύρραξης από εδώ και πέρα “...δεν θα οδηγήσει στην ελευθερία της Ουκρανίας, αλλά σε έναν νέο πόλεμο της Δύσης ενάντια στην ίδια τη Ρωσία...”.

 

Μπορεί να μην ανέφερε ποια εδάφη πρέπει να δώσει η Ουκρανία αλλά όλοι κατάλαβαν πως εννοεί τα ήδη χαμένα: την Κριμαία, το Ντονμπάς και ολόκληρη την παραλιακή ζώνη της Αζοφικής.

 

Το τι ακολούθησε -γράφει ο Γ. Τσιάρας (“ΕφΣυν” 28/5)- δεν περιγράφεται: ο Ζελένσκι, οι σύμβουλοι και υπουργοί του, αλλά και άλλοι διάσημοι wannabe παγκόσμιοι κυβερνήτες σαν τον Τζορτζ Σόρος επιτέθηκαν προσωπικά στον γερο-Χένρι λούζωντάς τον με βρισιές και χαρακτηρίζοντάς τον “απολίθωμα” και “εχθρό της ελευθερίας”.

 

Οι Ουκρανοί, βλέπετε, και οι Αμερικανοί και Ευρωπαίοι προστάτες τους που εξακολουθούν να τους ραίνουν με δεκάδες δισεκατομμύρια σε όπλα και μετρητά, επιμένουν κόντρα σε κάθε λογική πως δεν θα υπάρξει καμιά διαπραγμάτευση και πως η μάχη θα συνεχιστεί επ' άπειρον, μέχρι να ανακτηθούν όλα τα εδάφη και να... “εκμεταλευτούμε τη μοναδική αυτή ευκαιρία για να ξεφορτωθούμε τον Πούτιν” όπως δήλωσε στο Νταβός πρωτοκλασάτος Αμερικανός γερουσιαστής εκφράζοντας ασφαλώς την κυβέρνηση Μπάιντεν και όχι μόνο.

 

Στο φετινό Νταβός, ο θρίαμβος της Ουκρανίας ήταν ολοκληρωτικός.

 

Ο ανθρωπισμός περίσσεψε, όπως και οι υποσχέσεις για βοήθεια προς τη διαλυμένη από τη ρωσική βαρβαρότητα χώρα.

 

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ας πούμε, συναντήθηκε με επενδυτές που αγωνιούν να συμβάλουν στην “ανοικοδόμηση” της χώρας.

 

Η πρόεδρος της Κομισιόν βλέπει μπροστά και γνωρίζει ότι έπονται συμβόλαια πολλών δισεκατομμυρίων για να επουλωθούν οι πληγές του πολέμου τουλάχιστον σε ό, τι αφορά τις υλικές ζημιές.

 

Η αλήθεια είναι ότι όσες δουλειές έκλεισε αυτή, “περπάτησαν”, ενώ όσες αποφάσεις του Συμβουλίου προσπάθησε να προκαταλάβει, έχουν κολλήσει.

 

Μπορούσε, λοιπόν, η πρόεδρος των μεγάλων συμβολαίων (Pfizer, LNG) να λείψει από τέτοια πανδαισία;

 

Αν και έπαθαν όλοι... ανθρωπισμό -γράφει ο Κώστας Αργυρός (“ΕΠΟΧΗ” 28/5)- οι άλλες ζημιές, οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και τα ψυχικά τραύματα ανδρών, γυναικών και παιδιών που έζησαν τη βιαιότητα του πολέμου, δολοφονήθηκαν, βιάστηκαν, βασανίστηκαν ή ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους, είναι αδύνατον να αποκατασταθούν.

 

Όπως καμιά διάθεση “αποκατάστασης” δεν φάνηκε να υπάρχει και για τις τεράστιες οικονομικές ανισότητες που διευρύνονται ακόμα περισσότερο λόγω πολέμου και πανδημίας σε ολόκληρο τον πλανήτη, οι οποίες ναι μεν καταγράφηκαν σε στιγμές εξάρσεων ειλικρίνειας, αλλά για μία ακόμη φορά αντιμετωπίστηκαν σχεδόν σαν “φυσικό φαινόμενο”.

 

Ο μόνος που φάνηκε να μην έχει διακόψει πλήρως τις διπλωματικές του σχέσεις με τη... λογική, ήταν ο Χένρι Κίσινγκερ -αυτός που έσπειρε τους σπόρους του κακού για το μέλλον, το δικό μας ζοφερό παρόν- προωθώντας σε θέσεις-κλειδιά του συστήματος την πρώτη γενιά των νεοσυντηρητικών μαθητών του και συνεχίζοντας εώς σήμερα να παρέχει υπηρεσίες μέσω της διαβόητης “συμβουλευτικής” εταιρείας τη Kissinger Associates.

 

Όταν ένας διαπιστωμένα μαυρόψυχος και απάνθρωπος κατά συρροήν εγκληματίας πολέμου -γράφει ο Γ. Τσιάρας (“ΕφΣυν” 28/5)- εξελίσσεται στην ύστατη φωνή της παγκόσμιας σωφροσύνης και λογικής, τότε, πλέον, ξέρεις πως μάλλον δεν υπάρχει σωτηρία για το είδος μας.

 

Και τι να πει κανείς για το είδος των “πολιτικών” του νεοφιλελεύθερου ολοκληρωτισμού, τους νεοναζιστές που κυβερνούν την Ουκρανία προσφέροντας τον λαό θυσία στα κέρδη της αγοράς.

 

Ο Ζελένσκι ως τηλεπερσόνα εμφανίστηκε στο Νταβός για να ζητήσει επιπλέον όπλα εκφράζοντας μάλιστα τη λύπη του γιατί η στήριξη της διεθνούς κοινότητας, ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, ευρώ, και λιρών, δεν είναι αρκετά γρήγορη: “...Εάν είχαμε λάβει το 100% των αναγκών μας τον Φεβρουάριο, το αποτέλεσμα θα ήταν δεκάδες χιλιάδες ζωές που θα είχαν σωθεί. Γι' αυτόν τον λόγο η Ουκρανία έχει ανάγκη από τα όπλα που ζητάμε, όχι μόνο αυτά που παρέχονται. Γι' αυτό τον λόγο, η Ουκρανία έχει ανάγκη χρηματοδότησης...” είπε.

 

Κι εδώ ακριβώς θα μπορούσαν να απαντηθούν ερωτήματα σχετικά με τη σύγκρουση μεταξύ μαθητών και δασκάλου όμως το ζήτημα δεν είναι να δικαιολογηθούν οι πράξεις του Ζελένσκι “αποκαλύπτοντας” πως είναι ένας καλοπληρωμένος αχυράνθρωπος του βαθέος κράτους των ΗΠΑ.

 

Θα βγαίναμε εκτός των πλαισίων της βεβαιότητας του “Είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε” εάν αναδεικνύαμε την ψυχολογία του νεοναζιστή πολιτικού που θυσιάζει έναν ολόκληρο λαό χωρίς ενδοιασμούς.

 

Όταν η πραγματικότητα κινείται εκτός φυσικών κανόνων τις εξηγήσεις αναλαμβάνει να δώσει ο καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον και συγγραφέας του βιβλίου “Σκέψη, αργή και γρήγορη-Συμπεριφορική Οικονομική, μηχανισμός λήψης αποφάσεων, γνωσιακή επιστήμη”, Daniel Kahneman.

 

Όταν κάνουμε μια σφαιρική αξιολόγηση κάποιου πολύπλοκου πράγματος -ίσως μιας αβέβαιης κατάστασης- σταθμίζουμε τα χαρακτηριστικά της και τα αποδίδουμε ανάλογη βαρύτητα.

 

Για τη στάθμιση των χαρακτηριστικών και την απόδοση βαρύτητας μιας προοπτικής υπάρχει ένας φυσικός κανόνας: όσο περισσότερο πιθανή είναι μια έκβαση τόσο μεγαλύτερη στάθμιση, απόδοση βαρύτητας, θα πρέπει να έχει.

 

Εδώ το “φαινόμενο της δυνατότητας” είναι η αιτία της δυσανάλογης στάθμισης των εξαιρετικά απίθανων εκβάσεων, περισσότερο από όσο “αξίζουν”.

 

Όσοι αγοράζουν λαχείο μανιωδώς και σε τεράστιους αριθμούς δείχνουν ότι προθυμοποιούνται να πληρώσουν πολύ περισσότερα από την αναμενόμενη τιμή για ελάχιστες πιθανότητες να κερδίσουν ένα μεγάλο ποσό.

 

Χωρίς λαχείο δεν υπάρχει τρόπος να κερδίσουν. Με λαχείο έχουν μια πιθανότητα -το αν αυτή είναι μικροσκοπική ή απλώς μικρή έχει ελάχιστη σημασία.

 

Φυσικά, αυτό που ζητά ο κόσμος με το λαχείο ξεπερνά το ενδεχόμενο να κερδίσει. Θέλει το διακίωμα να ονειρεύεται τη νίκη.

 

Υπάρχει και το φαινόμενο “της αποζήτησης κινδύνου με αρνητικές προοπτικές”.

 

Εδώ οι άνθρωποι που αντιμετωπίζουν πολύ άσχημες δυνατότητες επιλογής παίρνουν το μεγάλο ρίσκο, αποδεχόμενοι την υψηλή πιθανότητα να επιδεινώσουν την κατάστασή τους, με αντάλλαγμα μια μικρή ελπίδα αποφυγής της μεγάλης ζημιάς.

 

Η ανάληψη κινδύνου τέτοιου είδους συχνά μετατρέπει διαχειρίσιμες αποτυχίες σε καταστροφές.

 

Η σκέψη της αποδοχής μιας μεγάλης βέβαιης ζημιάς προκαλεί έντονο πόνο, ενώ η ελπίδα της πλήρους ανακούφισης είναι πολύ δελεαστική για να οδηγήσει κάποιον στη συνετή απόφαση ότι έφθασε η ώρα να περισώσει ό, τι μπορεί.

 

Στις πολεμικές συρράξεις, επειδή δύσκολα αποδέχεται κανείς την ήττα, συχνά η χαμένη πλευρά αγωνίζεται πολύ πέρα από το σημείο βέβαιης επικράτησης της άλλης πλευράς, και το μοιραίο δεν είναι πια παρά μόνο θέμα χρόνου.

 

Βέβαια, στο πλαίσιο της πραγματικότητας όπου κινείται ο νεοναζιστής Ζελένσκι δεν παίζουν ούτε το “δικαίωμα να ονειρεύεται τη νίκη” ούτε ο “έντονος πόνος της αποδοχής μιας μεγάλης ζημιάς”.

 

Οπότε, οι προσδιορισμένες από τον Κάνεμαν αιτίες του φαινομένου της “αποζήτησης κινδύνου με αρνητικές προοπτικές”, μάλλον εμπλουτίζονται με νέα χαρακτηριστικά.

 

Για παράδειγμα, η “φθίνουσα ευαισθησία” (ως προς τους νεκρούς ίσως) μπορεί να είναι αντιστρόφως ανάλογη της αύξησης των καταθέσεων στους φορολογικούς παραδείσους.