Στις αρχές της δεκαετίας του 2000, στα ανατολικά της Καβάλας. Ένα εγκλωβισμένο στην Εγνατία Οδό βοοειδές, ενεπλάκη με ΙΧ σε σοβαρό τροχαίο ατύχημα, για έναν συνάνθρωπό μας. Προέρχονταν από μια… αδέσποτη εκτροφή, στους πρόποδες του βουνού τοπικού οικοισμού.
Δεν ήταν η πρώτη φορά. Είχε ξανασυμβεί παλαιότερα και δυστυχώς δεν είχαν ληφθεί σχετικές πρόνοιες.
Βλέπαμε στις παρυφές των δρόμων της περιοχής αυτής, σε επαφή με την άσφαλτο, να βόσκουν ξέγνοιαστα βοοειδή, χωρίς τον βοσκό τους. Κάποιοι το απολάμβαναν κιόλας, θεωρώντας το ευκαιρία να βλέπουν και τα παιδιά ζωντανές αγελάδες. Χαριτωμένο.
Τυπικά υπήρχε συγκροτημένη, αλλά ουσιαστικά ανενεργή, μια σχετική 5μελής επιτροπή. Μπορούσε και μάλλον είχε και την υποχρέωση, εφόσον ο ιδιοκτήτης δεν μεριμνούσε ο ίδιος, να επιληφθεί και να απομακρύνει τα βοοειδή. Θα τα στερούσε βέβαια το… δικαίωμα, της κατά τα ένστικτα τους κυκλοφορίας.
Ο ιδιοκτήτης της εκτροφής ήταν συστηματικά αδιάφορος. Ευκολάκιας της εποχής. Δεν περιόριζε τα ζώα του σε μαντρωμένο χώρο, ούτε και τα επιτηρούσε κατά την βόσκηση τους. Ηταν επισκέπτης τακτικός των υπηρεσιών μας κατά την βόλτα του στην πόλη, αστειευόμενος κατά τα άλλα, με τον τρόπο του πολλάκις.
Ο ευρύτερος γεωγραφικός χώρος της εκτροφής θεωρούνταν προβληματικός, με πιθανολογούμενες και… άλλες φυσικές δραστηριότητες.
Μετά από μια περίοδο αυστηρών συστάσεων η απομάκρυνση, με αναγκαστική πώληση των βοοειδών σε άλλο εκτροφέα, άλλης περιοχής, όφειλε να είναι ένας δυσάρεστος μονόδρομος.
Ο τότε διοικητής του ΑΤ κ. Μ….ς, προβλεπόμενο μέλος της επιτροπής, ευαισθητοποιήθηκε. Μας είπε ότι, ή ξεκινάμε και το πάμε μέχρι τέλους ή δεν κάνουμε και μεις τίποτα.
Ξεκαθάρισε ότι, θα στηρίξει ενδεχόμενη επιχείρηση εάν χρειαστεί, με κάθε διαθέσιμο μέσο. Θα υπήρχε σχετική πρόνοια και για ενδεχόμενη… παρέμβαση αλληλέγγυων.
Η πιθανότητα να γίνει παρέμβαση αλληλέγγυων, λειτουργούσε αποτρεπτικά στην ανάληψη σχετικών πρωτοβουλιών επίλυσης ανάλογων προβλημάτων. Ίσως να ήταν και δείγμα προσχηματικής απραξίας των καιρών.
Επικαιροποιήθηκε η σύνθεση της επιτροπής και ορίστηκε η πρώτη συνεδρίαση της, για να μεθοδευτεί η όλη διαδικασία.
Αποφασίστηκε αφού περισυλλεγούν όλα τα βοοειδή, να καταγραφούν και να έγκλειστούν επιτηρούμενα με ευθύνη της επιτροπής πλέον. Η εκτροφή περνούσε ουσιαστικά σε ειδικό καθεστώς, με μεσεγγυούχο την επιτροπή.
Καταμετρήθηκαν και ταυτοποιήθηκαν με σήμανση εκατό περίπου βοοειδή, διαφόρων ηλικιών και… θρεπτικής κατάστασης. Το κόστος της διατροφής και επιτήρησης τους μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας, ανέλαβε η επιτροπή.
Κανονικό ταμείο. Και… ό,τι περισσέψει στο τέλος… στον ιδιοκτήτη. Ενημερώθηκε σχετικά και ο ίδιος εξαρχής. Δεν θυμάμαι να αντέδρασε.
Για να έχει πλήρη επίγνωση της νέας πραγματικότητας, του επέστησα την προσοχή στο ότι, τα… περίφημα «δικαιώματα» του στον ΟΣΔΕ, παρέμεναν στον ίδιο και δεν αποτελούσαν αντικείμενο αυτής της διαπραγμάτευσης.
Μπορούσε αν ήθελε να τα διαπραγματευτεί ο ίδιος ανεξάρτητα ή και να επιδιώξει να τα επανεργοποιήσει και πάλι μελλοντικά. Ήταν… ονομαστικές του μετοχές.
Την ιδιαιτερότητα αυτή την επεσήμανα στην πορεία και στην δικηγόρο που όρισε, για ενδεχόμενη προσφυγή του κατά του δημοσίου.
Έγιναν σχετικές ανακοινώσεις για εκδήλωση σχετικού ενδιαφέροντος εκ μέρους πιθανών αγοραστών. Θέλαμε να αποφύγουμε την έσχατη λύση της σφαγής και εκποίησης του κρέατος.
Σύντομα εμφανίστηκε στο Δημαρχείο που ήταν η έδρα της επιτροπής ως ενδιαφερόμενος αγοραστής, ένας κύριος ονόματι Β….ς. Συστήθηκε ως άρχοντας της φυλής των τσιγγάνων και έδωσε τα διαπιστευτήρια του ως «λίρα εκατό» στον τομέα του.
Κάπως έτσι προχωρούσε η διαδικασία με τα έξοδα της διατροφής και επιτήρησης να τρέχουν. Προσπαθήσαμε να βρούμε λίγο φθηνό τριφύλλι και την… πατήσαμε. Ένας Σερραίος καλοθελητής αντί για τριφύλλι, μας έφερε στελέχη από… ρύζι.
Και άντε να βρείς το τσαντίρι του στον σερραϊκό κάμπο… Είχε προλάβει και πληρώθηκε προτού εξαφανιστεί. Αυτός πάντως δεν δήλωσε «λίρα εκατό».
Η διαδικασία των προσφορών έληξε, χωρίς να εμφανιστεί άλλος σοβαρά ενδιαφερόμενος πλην του κ. Β…..η.
Ορίστηκε η ημερομηνία παράδοσης των βοοειδών στον αγοραστή τους. Η διαδικασία θα ξεκινούσε πρωί -πρωί για να έχουμε τον χρόνο της αυθημερόν ολοκλήρωσης της.
Χαράματα μας παρέλαβε τζιπ της αστυνομίας για να μας μεταφέρει στο σημείο που ήταν συγκεντρωμένα τα βοοειδή. Ανατολικά, στους πρόποδες του βουνού του τοπικού οικισμού.
Μέσα από το όχημα, καθοδόν και με την βλάστηση ένθεν και ένθεν σε έξαρση και την νύχτα κολλημένη ακόμη πάνω της, διαπίστωσα την παρουσία και… ανδρών της ΟΠΚΕ.
Όταν φθάσαμε, κατεβήκαμε από το τζιπ και περιμέναμε να εμφανιστεί ο αγοραστής.
Με μια σχετική καθυστέρηση, που αποδείχθηκε δικαιολογημένη, εμφανίστηκε ξαφνικά ο άγνωστος ως τότε σε μένα κ. Β…..ης.
Ήταν εμφανώς εκνευρισμένος και ρωτούσε επιτακτικά.
Που είναι ο κτηνίατρος;
Αγνόησε τους αστυνομικούς και επαναλάμβανε επίμονα.
Που είναι ο κτηνίατρος; Θα…
Ορίστε κ. Β…..η του απάντησα. Τι συμβαίνει;
Οι ασφαλίτες λίγο παρακάτω μου την πέσανε. Διέλυσαν το τζιπ, την Porscheμου. Ξήλωσαν τι ταπετσαρίες μου. Για ποιόν με πέρασαν μέσα στην νύκτα και με έψαξαν; απάντησε.
Μια Porsche σε… λάθος σημείο… σε λάθος στιγμή και ίσως και σε… λάθος χέρια. Για κάποιους ή… για μια βάση δεδομένων.
Και είχε το δίκιο του. Όχημα υπερπολυτελές. Είχε διαπιστευτεί εξάλλου ως άρχοντας και λίρα εκατό. Και τα παράπονα… στον κτηνίατρο.
Φορούσε ανοιχτόχρωμη αθλητική φόρμα και λευκά επώνυμα, επίσης αθλητικά, παπούτσια.
Μας έφεξε μελοδραματικά.
Σε λίγο κατέφθασε… μετά μουσικής και το φορτηγό. Μεγάλο και κατάλληλο για την μεταφορά των βοοειδών.
Με χαϊμαλιά στην καμπίνα. Ιδιόκτητο του αγοραστή. Το οδηγούσε ένας νεαρός ρομά πραγματικό σαΐνι, που ηλικιακά πιθανόν και να μην πληρούσε τα κριτήρια επαγγελματία οδηγού.
Άνοιξε με την ομάδα του την πόρτα, κατέβασαν την ράμπα και ξεκίνησαν να φορτώνουν σβέλτα τα βοοειδή. Ορεξάτοι. Η διαδικασία στην πορεία δυσκόλευε.
Αρκετά βοοειδή ήταν απρόθυμα να επιβιβαστούν… Διαισθάνονταν εξαναγκασμό σε αλλαγή περιβάλλοντος.
Ξαφνικά ο κ. Β…..ης πετάχτηκε από την Porsche μέσα από την οποία επόπτευε και χωρίς να φορέσει έστω μια φόρμα εργασίας, έγινε ένα με την ομάδα φόρτωσης. Μια γροθιά. Μπράβο του.
Συζητώντας μεταξύ τους, κάποιες φορές… ξεχνούσαν την ελληνική.
Μετά από λίγη ώρα από την αυλή παρακείμενης οικίας… ακούστηκε ένας συγκλονιστικός θρήνος.
«Το βιός μας γιέ μου χάνεται»
Ηταν η μητέρα του κτηνοτρόφου.
Ο κ. Β…….ης πετάχτηκε σαν ελατήριο και φώναξε.
Στοπ! Ξεφορτώνουμε.
Χαλάει η συμφωνία.
Εμείς οι γύφτοι πιστεύουμε στην κατάρα.
Μείναμε άναυδοι.
Είχε εκλάβει τον θρήνο ως… κατάρα. Για ώρα πολλή προσπαθούσαμε να τον μεταπείσουμε. Κάποιος με τρόπο απομάκρυνε την γριούλα.
Λίγα βοοειδή που στο μεταξύ κατέβασαν οι εργάτες από το αυτοκίνητο βρήκαν την ευκαιρία και… τόσκασαν στο βουνό.
Χάθηκε αρκετός χρόνος μέχρι να ηρεμήσουν τα πνεύματα και να ξαναρχίσει η φόρτωση.
Σε κάποια στιγμή το αυτοκίνητο γέμισε με όσα βοοειδή χωρούσε. Επιβιβάστηκαν προσκολλημένα στις μητέρες τους και τα λίγα νεογέννητα μοσχαράκια.
Έπρεπε να τακτοποιηθούν και τα συνοδευτικά κτηνιατρικά έγγραφα κάθε βοοειδούς από την αρμόδια υπηρεσία μας.
Ο ήλιος έγειρε. Το φορτηγό έπρεπε να φύγει για τον Θεσσαλικό κάμπο.
Έτσι και έγινε. Πλήρες φορτίου, με τα χαϊμαλιά να αιωρούνται στην καμπίνα, το φορτηγό ξεκίνησε. Με τον οδηγό ανακουφισμένο.
Και στην κονσόλα το CD… με τα δικά τους… και εύθυμα. Πρόσκληση σε έναν άλλο μουσικό κόσμο. Ederlezi. Η όλη εικόνα της καμπίνας ήταν ενός μικρού στούντιο, που αποκαθιστούσε άμεσα την ψυχολογία του.
Πίσω του αφού μας αποχαιρέτησε… ο άρχοντας με την… πληγωμένη Porsche. Κουρασμένος και αυτός και όχι τσίλικος ενδυματολογικά, όπως κατέφθασε.
Είχανε μείνει λίγα βοοειδή στην μάντρα και οι φυγάδες του βουνού. Θα ακολουθούσε δεύτερη, μικρή σχετικά μεταφορά, μετά από λίγες μέρες.
Τηλεφώνησε όντως μετά από μια εβδομάδα ο κ. Β…..ης στον Δήμο. Επικαλέστηκε αδυναμία ολοκλήρωσης της συμφωνίας, λόγω πένθους της οικογένειας του. Απώλεσαν προσφιλή τους πρόσωπα, σε τροχαίο καθοδόν προς Θεσσαλονίκη. Πήγαιναν να επισκεφθούν συγγενικό τους πρόσωπο στο Επταπύργιο. Μοιραία διαδρομή. Κάτι είχαμε ακούσει στην TV. Θυμηθήκαμε την αντίδραση του στον θρήνο της μητέρας του κτηνοτρόφου.
Κρίναμε σκόπιμο να μην ολοκληρώσουμε την διαδικασία. Με την απομάκρυνση των περισσότερων ζώων, οι σχετικοί κίνδυνοι είχαν ελαχιστοποιηθεί. Ο ιδιοκτήτης υπέστη οικονομικό πλήγμα από την διαδικασία.
Θα είχε την δυνατότητα εάν ήθελε να ενεργοποιήσει και πάλι τα σχετικά «δικαιώματα» του. Με αποδεκτές όμως κτηνοτροφικές πρακτικές, υπό επιτήρηση και σε συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Στο τέλος της μέρας με μια φιάλη κόκκινο κρασί στην ταβέρνα της πλατείας του Καπνεργάτη. Με τους ήχους των Ρομά iderlezi ακόμη στα αυτιά μου. Αλλά και την εικόνα των χαϊμαλιών να σείονται να μην ξεθωριάζει μπροστά μας, συμφωνήσαμε ότι:
Κάτω από δύσκολες συνθήκες και χωρίς προσχηματικές αναστολές, μπορούμε να πούμε ότι, στην υπόθεση αυτή ενεργοποιηθήκαμε επιτέλους στα πλαίσια του εφικτού. Με όλα τα απρόοπτα και τις ιδιαιτερότητες μιας διαφυλετικής συνεργασίας, που προέκυψαν στην πορεία.
Επιλύσαμε ένα χρόνιο πρόβλημα ασφάλειας στην εθνική οδό, που πέραν των κινδύνων για τα διερχόμενα οχήματα, προκαλούσε αρνητικές εντυπώσεις στους διερχόμενους και ως εικόνα.
Vetjeanten.
