γράφει ο
Αντώνης Ε. Φάλαρης*
Κυριακή, 26 Απριλίου 2020. Μένουμε σπίτι, μέρα 47η... Αρχικά, ζητώ την επιείκεια σας για τη μακροσκελή δημοσίευση, η οποία σε καμία περίπτωση δεν ταιριάζει στο ύφος και στη χρηστικότητα του "φατσοβιβλίου", το οποίο, όμως, τουλάχιστον για το τελευταίο χρονικό διάστημα αποτελεί μοιραία πεδίο σκέψεων, προβληματισμών και συνάμα εργαλείο επικοινωνίας μεταξύ "καραντιναίων".
Κατά δεύτερον, δεν κρύβω τη χαρά μου μέσα σε αυτήν την περίοδο εγκλεισμού που διανύουμε. Είναι ίσως η πρώτη φορά στη μεταπολιτευτική ιστορία του τόπου που στεκόμαστε όλοι μαζί στο ύψος των περιστάσεων, που μπορούμε περήφανοι να ισχυριζόμαστε ότι κάναμε πράξη τα διδάγματα των "αρχαίων ημών προγόνων" για τον σεβασμό της ανθρώπινης ζωής.
Ναι, εμείς οι Έλληνες, διαφυλάττουμε το πολυτιμότερο αγαθό όλων, εξαιτίας του οποίου γεννήθηκε η φιλοσοφία και με τη σειρά τους όλες οι υπόλοιπες επιστήμες, θεμέλια του σημερινού λεγόμενου δυτικού πολιτισμού. Ναι, αποτελούμε παράδειγμα για όλους τους υπόλοιπους για ακόμη μία φορά και οφείλουμε όλοι να παραδεχτούμε ότι η συντεταγμένη Πολιτεία στο σύνολό της, τόσο η κυβέρνηση μέσω των χειρισμών της όσο και σύσσωμη η αντιπολίτευση δείχνοντας την απαιτούμενη συμπαράσταση και ανοχή, αντιμετώπισε το ζήτημα της πανδημίας γρήγορα κι αποτελεσματικά και γιατί όχι, ίσως και με μια δόση τύχης. Όλα καλά καμωμένα μέχρι εδώ. Κανείς δεν το αμφισβητεί.
Έρχεται, όμως, και η στιγμή που αρχίζουμε να βλέπουμε ένα φως στο τούνελ, να αντικρίζουμε την επόμενη μέρα. Διότι, θαρρώ, επίσης συμφωνούμε όλοι ότι είναι επιτακτική η ανάγκη να επιστρέψουμε στην κανονικότητα. Τόσο για την πνευματική και σωματική υγεία μας, όσο και για την οικονομική ευρωστία, δίχως την οποία κανείς δε δύναται να επιζήσει και να αγγίξει την αυτάρκεια και την ευδαιμονία μέσα σε μία ούτως ή άλλως παγκοσμιοποιημένη πραγματικότητα. Παραλείψεις και λάθη έγιναν σίγουρα. Πώς όχι άλλωστε; Κληθήκαμε να έρθουμε αντιμέτωποι με μία κατάσταση δίχως προηγούμενο, μία ταινία επιστημονικής φαντασίας δίχως άλλο.
Ποιος να το φανταζόταν ότι για να περάσουμε το κατώφλι του σπιτιού μας πρέπει να υπογράφουμε εξοδόχαρτο στον εαυτό μας, να μην αγκαλιαζόμαστε, να μη φιλιόμαστε, να μη βλέπουμε καν τα προσφιλή πρόσωπα, να αμελήσουμε τις δραστηριότητες μας... Ποιος, αλήθεια, να το φανταζόταν ότι η μόνη επαφή με τον έξω κόσμο είναι η ενημέρωση των 6 με την αγωνία για ένα καλύτερο αποτέλεσμα, για λιγότερα κρούσματα και θανάτους, για μείωση του αριθμού των συνανθρώπων μας που παλεύουν μέσα στις μονάδες εντατικής θεραπείας...
Μεγάλη παρένθεση σε αυτό το σημείο αποτελεί ο ρόλος των ΜΜΕ σχετικά με την ενημέρωση γύρω από την πανδημία, η οποία ουκ ολίγες φορές έφτασε τα όρια της αλλοφροσύνης και μάλλον ήταν ικανή να εκδηλώσει περισσότερο φόβο παρά ψύχραιμη και υπεύθυνη αντιμετώπιση του εν λόγω προβλήματος. Ναι, πειθαρχούμε και μένουμε σπίτι, κύριε Παπαδόπουλε (Σπύρο, έτσι; Μην πάει το μυαλό σας πουθενά αλλού...).
Αρκεί η επιστημονικά τεκμηριωμένη ενημέρωση των 6 με ερωταπαντήσεις διαρκείας περίπου 45 λεπτών. Από κει και μετά, απλά φροντίστε να κάνετε πιο ευχάριστη τη διαμονή μας στο σπίτι. Αρκετά με αυτό... Ας έρθουμε στο τώρα. Κυριακή 26 Απριλίου και ο γράφων ευρίσκεται στο διαμάντι του Βορρά, στη μαγευτική Θάσο μας, που βάσει της τελευταίας απογραφής του 2011 αριθμεί περίπου 13.500 κατοίκους σε μια έκταση 390 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Δυστυχώς, δεν μπορεί κανείς μας να απολαύσει τη σημερινή ανοιξιάτικη πράγματι Κυριακή, να νιώσει στα χείλη του τη θαλασσινή αύρα.
Όχι όπως ευθαρσώς έδειξε να απολαμβάνει ο σημερινός πρωθυπουργός και ο δήμαρχος Αθηναίων μαζί με περίπου 100 ακόμη συμπολίτες μας (εννοείται σε απόσταση ασφαλείας και τηρώντας τα μέτρα, αν και δεν ξέρω ποιον κωδικό έστειλαν στο 13033 ή ποιο κουτάκι τσέκαραν στην υπεύθυνη δήλωση μετακίνησης...) τη συναυλία του δρόμου της Πρωτοψάλτη, σε έναν Δήμο που αριθμεί 650.000 ανθρώπους σε μια έκταση 412 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Εξηγούμαι για να μην παρεξηγηθώ. Το γεγονός ότι ο τωρινός πρωθυπουργός ονομάζεται Μητσοτάκης και ότι στην κυβέρνηση ευρίσκεται η Νέα Δημοκρατία θεωρείται από μεριάς μου εντελώς τυχαίο. Θα μπορούσε να περιέχει το γεγονός που παρέθεσα οποιονδήποτε πρωθυπουργό οποιουδήποτε πολιτικού σχηματισμού. Άνθρωποι νοήμονες είναι όλοι τους, όπως κι η αφεντιά μας.
Το γεγονός αυτό χρησιμοποιείται ως μέσο ενισχυτικό της επίκλησης στη λογική, ώστε να αποδειχθεί περίτρανα πως είναι τουλάχιστον αφελές να τηρούνται ίδια μέτρα και ίδια σταθμά σε μια ηπειρωτική πυκνοκατοικημένη περιοχή και σε μια νησιωτική Χώρα.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, λοιπόν, από τις 4 Μαϊου και δώθε ξεκινά η επιστροφή στην κανονικότητα. Τα νησιά μας είναι θωρακισμένα από την 21η του Μάρτη, οπότε και επιτρέπεται η είσοδος των μόνιμων κατοίκων με επίδειξη του Ε1. Εφόσον η επώαση του ιού διαρκεί περίπου 15 ημέρες, ακόμη κι αν υπήρχαν ασυμπτωματικοί φορείς του και μοιραία μη ανιχνεύσιμοι, θεωρητικά τουλάχιστον οι νησιώτες είμαστε "καθαροί".
Από κάπου πρέπει αν μη τι άλλο να γίνει η αρχή. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ένα μέρος, το οποίο και καθαρό είναι και έχει τη φιλοδοξία να φιλοξενήσει εκείνους, οι οποίοι έχουν πλέον τη δυνατότητα να το επισκεφτούν για την καλοκαιρινή περίοδο. Το ρίσκο, όποιο κι αν είναι αυτό, θεωρείται δεδομένο. Όπως και το γεγονός ότι η ζωή μας τουλάχιστον μέχρι να έρθει στα χέρια μας το πολυπόθητο εργαλείο αφανισμού του ιού δε θα είναι πια ίδια. Ναι, μπορούμε να τηρούμε τις απαιτούμενες αποστάσεις και να λαμβάνουμε τα κατάλληλα μέτρα.
Στο δικό μου το μυαλό είναι τουλάχιστον κοροϊδία να αγοράζουμε όλοι "take away" τον καφέ μας και να είναι γεμάτα όλα τα παγκάκια από το Καρνάγιο μέχρι τον Άγιο Βασίλη, αντί να τον απολαμβάνουμε καθήμενοι σε οποιαδήποτε καφετέρια τηρώντας τις αποστάσεις και τα προβλεπόμενα μέτρα. Όλοι έξω είμαστε. Μη γελιόμαστε... Όλοι συναντιόμαστε και χαιρετιόμαστε έξω. Και προσέχουμε.
Προσέχουμε και τους γεροντότερους και τις ευπαθείς ομάδες γενικότερα. Δε θα ήμασταν το ίδιο προσεκτικοί, αν μας δινόταν η δυνατότητα, δηλαδή, να πιούμε τον καφέ μας σε τραπέζι και καρέκλες; Μάλιστα, το άνοιγμα των επιχειρήσεων στη νησιωτική Χώρα θα μπορούσε ίσως να διδάξει στους υπευθύνους πώς πρέπει να διαχειριστούν αργότερα και στην ηπειρωτική το αντίστοιχο άνοιγμα τους. Με τον τρόπο αυτόν τουλάχιστον κάποιες επιχειρήσεις του νησιού (καφετέριες, εστιατόρια, γενικότερα η λιανική πώληση) θα ήταν ανοιχτές και θα μπορούσαν να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες τους με τη συνδρομή των ντόπιων, όπως γίνεται και κατά τη χειμερινή περίοδο. Ο κίνδυνος, βέβαια, πάντα καραδοκεί.
Αντιμετωπίζεται πάραυτα, οπως μας δίδαξε η μέχρι τώρα εμπειρία μας και μάλιστα με επιτυχία. Μίσθωμα από την Πολιτεία ξενοδοχείων προς καραντίνα, ένα για κρούσματα, ένα για ντόπιους (φοιτητές εξωτερικού ή άλλων πόλεων εσωτερικού ή ακόμη και οικονομικών μεταναστών), ένα για τους γιατρούς μας. Σε περίπτωση εμφάνισης κρούσματος σε κάποιο χωριό, αυτομάτως θέτει εαυτόν σε καραντίνα για δύο εβδομάδες, διάστημα αρκετό μέχρι να έρθει το σημείο εκκίνησης της τουριστικής περιόδου, που υπολογίζεται στις αρχές του Ιουλίου ή κατά το τελευταίο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου.
Έτσι συνέβη αλλού και έτσι συμβαίνει και στην Αθήνα και η κατάσταση είναι ελεγχόμενη και ο πονοκέφαλος βρίσκεται πια σε συγκεκριμένες δομές. Δεν είναι, όμως, εύλογο να αντιμετωπίζεται το ίδιο η Αθήνα ή η Θεσσαλονίκη ή ακόμη και η Κρήτη με ένα νησί, όπως η Θάσος ή η Σαμοθράκη, τα νησιά του ΒΑ Αιγαίου, οι Κυκλάδες, οι Σποράδες, τα Επτάνησα και τα Δωδεκάνησα.
Εδώ και σε κάθε προαναφερθέν νησί, ο ιός έρχεται είτε από αέρος (όπου υπάρχουν αεροδρόμια) είτε από θαλάσσης. Αν όντως διεξάγονται αυστηροί και πραγματικοί έλεγχοι, δε βλέπω τον λόγο γιατί να μην μπορούν να εργαστούν οι προαναφερόμενες επιχειρήσεις. Δε βλέπω τον λόγο γιατί από τις 4 Μαΐου και ευρισκόμενος σε μια νησιωτική Χώρα να μην μπορώ να διδάσκω στην αίθουσα μου, την οποία έχω να αντικρίσω από τις 10 Μαρτίου, μιας και υπήρξαμε οι πρώτοι των πρώτων στα μέτρα που δικαίως επεβλήθησαν, 2 ή 3 μαθητές τηρώντας ευλαβικά τα μέτρα.
Κλείνοντας, και αφού για ακόμη μια φορά ζητήσω την επιείκεια σας για τη μακροσκελή δημοσίευση, απλά δηλώνω ότι πρόκειται για προσωπικές σκέψεις και προβληματισμούς σχετικά με την επόμενη μέρα και καμία διάθεση δεν υπάρχει από τη μεριά μου για οποιαδήποτε αντιπαράθεση σε επίπεδο κομματικό ή συνωμοσιολογικό, που ενδεχομένως οδηγήσει σε στείρα αμφισβήτηση. Αντιθέτως, αν καταφέρουμε και παραθέσουμε πραγματικές, εφικτές προτάσεις, ίσως και να εισακουστούν.
Άλλωστε, όλοι μαζί μπορούμε. Το αποδείξαμε.
* Ο Αντώνης Φάλαρης είναι καθηγητής φιλόλογος
