γράφει ο
Τάσος Αποστολίδης
Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες ζωονόσοι, με προέλευση κυρίως από τη Βουλγαρία, περνούν τα σύνορα και απειλούν το ζωικό κεφάλαιο, την κτηνοτροφία και τις τοπικές οικονομίες στην Καβάλα και την υπόλοιπη βορειοανατολική Ελλάδα.
Το 2013 ήταν η ευλογιά και το 2014 ο καταρροϊκός πυρετός στα πρόβατα, ακολούθησε τα επόμενα χρόνια η οζώδης δερματίτιδα στα βοοειδή και φτάνουμε τώρα στην εισβολή της αφρικανικής πανώλης των χοίρων.
Το πρώτο κρούσμα επιβεβαιώθηκε στις Σέρρες, ολόκληρος ο γειτονικός νομός της Καβάλας μπήκε σε μια μορφή καραντίνας και ήδη ψάχνουν για επιπλέον κρούσματα που είναι σχεδόν βέβαιο ότι υπάρχουν.
Πολλές ζωονόσοι, όπως και αυτή στις Σέρρες, δεν απειλούν τον άνθρωπο, υπάρχουν όμως και αυτές που μεταδίδονται στον άνθρωπο.
ΜΕΓΑΛΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ
Ασχέτως αν μια ζωονόσος μεταδίδεται ή όχι στον άνθρωπο, υπάρχουν κίνδυνοι για όσους βιοπορίζονται από την κτηνοτροφία. Κάθε ζωονόσος προκαλεί στο τέλος θανάτωση μικρότερου ή μεγαλύτερου μέρους του ζωικού κεφαλαίου αλλά και οικονομικές απώλειες, που είναι δύσκολο -αν όχι αδύνατο- να αντισταθμιστούν από οποιαδήποτε διαδικασία αποζημίωσης.
Η αδήλωτη και παράνομη εισάγωγη ζώων από τη Βουλγαρία είναι ο ένας «δούρειος ίππος» για την εισαγωγή ζωονόσων στην Ελλάδα. Τέτοια περίπτωση ήταν αυτή στις Σέρρες και είναι πολύ πιθανό να εντοπιστούν κι άλλες στην ευρύτερη περιοχή.
Είναι και οι ζωοτροφές που αγοράζονται φθηνά από τη γειτονική χώρα, δηλώνουν κτηνοτρόφοι στο KavalaNews.GR.
Υπάρχει όμως κάτι χειρότερο.
Σήμερα η Πολιτεία δεν μπορεί να εγγυηθεί ούτε την πρόληψη, ούτε την καταστολή, σε περιπτώσεις τέτοιων νόσων. Η Κτηνοτροφική Υπηρεσία της Καβάλας είναι αποψιλωμένη από προσωπικό, σε σημείο που τίποτα δεν μπορεί να γίνει όπως πρέπει.
3 κτηνίατροι για όλο το Νομό
Εν έτει 2020, έχουν μείνει μόλις 3 κτηνίατροι να υπηρετούν σε αυτήν. Τα προηγούμενα χρόνια, για διάφορους λόγους, η υπηρεσία είχε μείνει ακόμη και με ένα άτομο.
Για να κατανοήσει κανείς το μέγεθος του προβλήματος αρκεί το εξής δεδομένο: από το 1990 και για περίπου μία 20ετία, η Κτηνιατρική Υπηρεσία της Καβάλας είχε περί τα 15 άτομα προσωπικό, που ακόμα και αυτά ήταν εξαιρετικά δύσκολο να καλύψουν τις ανάγκες.
Οι δημόσιοι κτηνίατροι δεν δουλεύουν μόνο στα γραφεία. Είναι υποχρεωτική η παρουσία τους στα σφαγεία του νομού, σε κάθε σφαγή, αλλά και στην ιχθυόσκαλα, σε κάθε εξαγωγή. Και όχι μόνο.
Αναξιοποίητος ο σημαντικότερος ρόλος του κτηνίατρου
Υπό ιδανικές συνθήκες, στο παρελθόν, εκτός από ελέγχους στο ζωικό κεφάλαιο έκαναν και κάτι πολύ σημαντικότερο: βοηθούσαν, καθοδηγούσαν και συμβούλευαν τους κτηνοτρόφους, ώστε να μην έχουν προβλήματα με την παραγωγή τους.
Αυτό σήμερα, εκτός από ανάμνηση, θεωρείται μια πολυτέλεια. Κι όμως είναι τόσο σημαντικό, όχι μόνο για την πρόληψη προβλημάτων αλλά και για την ενθάρρυνση ανθρώπων της υπαίθρου να επιλέξουν την κτηνοτροφία για βιοπορισμό ή να παραμείνουν σε αυτήν.
Οι ζωονόσοι από τη Βουλγαρία δεν μπορούν να παραμείνουν εκτός συνόρων. Για τα άγρια ζώα δεν υπάρχουν σύνορα. Έτσι η κάθε ασθένεια μεταφέρεται από τη μια περιοχή στην άλλη, χωρίς απαραίτητα να γίνει κάποια παρανομία. Το θέμα είναι πώς εισέρχεται μια ζωονόσος σε μια οργανωμένη και προστευμένη μονάδα εκτροφής.
Εκεί αποδεικνύεται άκρως κρίσιμος ο ρόλος του δημόσιου κτηνιάτρου.
Πέρα από τις ασθένειες που πήραν μορφή τοπικής επιδημίας ή ενεργοποίησαν συναγερμούς και πρωτόκολα καραντίνας, υπάρχουν και οι μεμονωμένες περιπτώσεις ασθενειών, όπως οι εγκεφαλοπάθειες ή η φυματίωση κλπ, στις οποίες οι κτηνοτρόφοι χρειάζονται την κτηνιατρική υπηρεσία δίπλα τους.
Τρεις κτηνίατροι... σα να λέμε μηδέν
Η υπηρεσία αυτή όμως έχει "εξαφανιστεί". Όταν ένας νομός όπως η Καβάλα διαθέτει μόλις 3 κτηνίατρους στην αρμόδια δημόσια υπηρεσία, είναι σα να μην έχει κανέναν. Όταν οι 15 που υπήρχαν τα προηγούμενα χρόνια μετά βίας διεκπεραίωναν βασικές ανάγκες, αφήνοντας αναγκαστικά πολλά κενά, καταλαβαίνει κανείς ότι οι 3 υπάλληλοι δεν επαρκούν ούτε για την «χαρτούρα».
Οι κτηνίατροι στις περισσότερες περιπτώσεις υπερβαίνουν τον εαυτό τους για να φέρουν εις πέρας τις υποχρεώσεις της υπηρεσίας αλλά στο τέλος της ημέρας, τα εμπλεκόμενα μέρη αισθάνονται σα μην υπάρχει υπηρεσία.
Η είσοδος της αφρικανικής πανώλους των χοίρων είναι η αφορμή για να έρθει ξανά το θέμα στην επιφάνεια και να αναλογιστούν το πρόβλημα οι πολιτικοί της περιοχής που κατά καιρούς υπόσχονται στήριξη των κτηνοτρόφων και του πρωτογενούς τομέα.
Η κατάσταση στην υπόλοιπη Περιφέρεια
Αντίστοιχο πρόβλημα με την Καβάλα αντιμετωπίζει η επίσης αποψιλωμένη κτηνιατρική υπηρεσία του βορείου Έβρου, που αποτελεί και σημείο εισόδου ζωονόσων, αλλά πολύ μικρότερο ο νότιος Έβρος, που διαθέτει ξεχωριστή υπηρεσία, κάπως καλύτερα στελεχωμένη. Οι υπηρεσίες στη Δράμα, την Ξάνθη και τη Ροδόπη διαθέτουν σταθερά η κάθε μία περισσότερα από 10 άτομα και φαίνονται σε πολύ καλύτερη μοίρα από την Καβάλα.
Πολλές φορές, τις υπηρεσίες δημοσίου κτηνιάτρου ελεγκτή σε σφαγεία της Καβάλας τα καλύπτει κάποιος κτηνίατρος γειτονικού νομού.
Εντελώς αφύλακτη η Θάσος
Όσο για τη Θάσο, δεν είναι και τόσο δύσκολο να αντιληφθεί κάποιος ότι στην ουσία είναι παντελώς αφύλακτη. Όχι τώρα, με τους 3 υπαλλήλους, αλλά ακόμη και όταν η υπηρεσία είχε πολλαπλάσιο προσωπικό.
Ποιος ξεχνάει άλλωστε τα κρούσματα μελιταίου πυρετού στο νησί, το -όχι και τόσο μακρινό- 2008, που είχαν ως αποτέλεσμα να θανατωθεί μεγάλο μέρος του ζωικού κεφαλαίου της Θάσου, που έκανε χρόνια να συνέλθει από αυτή την κρίση.
Ακόμα και τότε, οι 15 υπάλληλοι, δεν επαρκούσαν για όλο το νομό. Ήταν πρακτικώς αδύνατον να επισκέπτονται και να ελέγχουν όλες τα σημεία που έχει μια κτηνιατρική υπηρεσία στο χαρτοφυλάκιό της προς εποπτεία.
Είδος... προς εξαφάνιση
Οι προσλήψεις μόνιμου προσωπικού φαίνεται ότι έχουν κολλήσει, πολύ πέραν των γενικότερων προβλημάτων του δημοσίου, με αποτέλεσμα να προκαλούνται σοβαρά προβλήματα στην κτηνοτροφία και κατ΄επέκταση και στις τοπικές οικονομίες. Μόνο που το πρόβλημα μπορεί να γίνει και «δημόσιας υγείας» στο τέλος.
Οι κατά καιρούς προσλήψεις εποχιακών δεν μπόρεσαν ούτε καν να αμβλύνουν τις επιπτώσεις της υποστελέχωσης αφού μέχρις ότου να μάθει ένας προσωρινός υπάλληλος το αντικείμενο, την περιοχή και τους ανθρώπους, έχει έρθει η ώρα της απόλυσής του.
«Το θέτουμε σε όλες τις κυβερνήσεις αλλά..."
Ρωτήσαμε για το θέμα τον πρόεδρο του κτηνοτροφικού συλλόγου Καβάλας, Νίκο Δημόπουλο. «Το θέτουμε σε όλες τις κυβερνήσεις αλλά λύση δεν βλέπουμε» λέει. Βέβαια, η αλήθεια είναι ότι οι κτηνοτρόφοι δεν βλέπουν λύση για ένα σωρό άλλα δίκαια αιτήματα που θέτουν προς την πολιτεία. Είναι γνωστό ότι κάθε φορά που θα υποστούν μια ζημιά, «ιδρώνουν» έως ότου πάρουν την αποζημίωσή τους, συνήθως με καθυστέρηση ετών.
Το θέμα αναμένεται να θέσουν και πάλι υπόψιν του υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Σκρέκα, ο οποίος θα βρίσκεται την ερχόμενη εβδομάδα στην Καβάλα. Είναι άλλωστε πιθανή και η επίσκεψη του υπουργού Μάκη Βορίδη στην πόλη, όπως ανέφερε σχετικά στην εκδήλωση της ΝΔ την περασμένη Κυριακή ο Καβαλιώτης υπουργός Νίκος Παναγιωτόπουλος.
Ζητούμενο τώρα είναι αν τα προφορικά αιτήματα και τα γραπτά υπομνήματα θα οδηγήσουν σε λύσεις ή σε… αρχειοθέτηση.
