γράφει ο
Κώστας Παπακοσμάς
Οι Μανιάτες συμμετείχαν ενεργά στον Μακεδονικό αγώνα, προσφέροντας εθελοντές πολεμιστές που αναλάμβαναν δράση σε διάφορες περιοχές της Μακεδονίας, όπως η Καβάλα αλλά και η δυτική Μακεδονία.
Έλαβαν μέρος τόσο στην προπαρασκευή όσο και στην ένοπλη δράση, ένα από τα πιο γνωστά ονόματα ήταν ο Στυλιανός Μαυρομιχάλης (Μαυρομάτης), ηρωική ήταν η δράση του, στην προσπάθεια για την απελευθέρωση της Μακεδονίας.…
Το 1938, ο Στυλιανός Μαυρομιχάλης, μετείχε σε τιμητικές εκδηλώσεις που έγιναν στη Δράμα και την Καβάλα.
Παρουσία του, πλατεία της Καβάλας μετονομάστηκε σε πλατεία Στυλιανού Μαυρομιχάλη αλλά η ονομασία δεν επικράτησε. Όμως στήθηκε η προτομή του, σε κεντρικό σημείο της πόλης. Οδός με το όνομά του υπάρχει και στην Αλεξανδρούπολη.
Το 1938 δημοσίευσε στην εφ. “Ελεύθερη Θράκη” άρθρο με τίτλο: "Η απελευθέρωσις της Αλεξανδρουπόλεως". Σε αυτό περιγράφει τις αναμνήσεις του από τα γεγονότα του 1906-1908 και του 1913, στα οποία διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο. Το υπογράφει και με το ψευδώνυμο που είχε στον μακεδονικό αγώνα: “Σ.Δ. Μαυρομμάτης Μαυρομιχάλης”. Απεβίωσε το 1955.
Στην διαθήκη του ένα μεγάλο μέρος της περιουσία του το άφησε ως κληροδότημα στους κατοίκους της Καβάλας και της
Είχα την τιμή χθες να μιλήσω, τον Στυλιανό Μαυρομιχάλη, στην θαυμάσια εκδήλωση που οργανώθηκε στην αίθουσα της Στρατιωτικής Λέσχης Καβάλας όπου τιμήθηκε η Μάχη της Τριπολιτσάς από την Περιφερειακή Ενότητα Καβάλας και τον Σύλλογο Πελοποννησίων με θέμα: “
Η παρουσία των Πελοποννησίων στη γη της Μακεδονίας”. Πέρυσι σε παρέμβαση μου στο συνέδριο που διοργάνωσε η Ιερά Μητρόπολη Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου, στην αίθουσα της Πνευματικής Εστίας αναφέρθηκα στον Στυλιανό Μαυρομιχάλη τον Μεγάλο ευεργέτη της Καβάλας και έναν από τους Απελευθερωτές της τόσο κατά την διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα, όσο και κατά την έλευση του Πολεμικού Ναυτικού τον Ιούνιο του 1913.
Ο Στυλιανός Μαυρομιχάλης κληροδότησε στην πόλη μια περιουσία, από την οποία σπούδασαν στο παρελθόν δεκάδες Καβαλιώτες.
Το κληροδότημα “Επιτροπή Πόλεως Καβάλας” υπάρχει και σήμερα και οι αγώνες του Μακαριστού Μητροπολίτη μας Προκοπίου, για την διάσωση του κτιριακού αποθέματος του κληροδοτήματος (στην Αθήνα) είναι γνωστοί, τουλάχιστον σε εμάς τους παλαιότερους.
Στην μνήμη τόσο του κληροδοτούντος όσο και σε αυτή την Προκοπίου, πέρα της προτομής του Μαυρομιχάλη που υπάρχει στην πόλη μια πλατεία, είτε μια οδός πρέπει φέρει το όνομα του.
Για την ιστορία, όπως την περιγράφει ο Κωνσταντίνος Χιόνης, η πλατεία – κήπος μπροστά από το Δημαρχεία έφερε προπολεμικά το όνομα του, όταν είχε επισκεφθεί την Καβάλα και είχε ανακοινώσει την επιθυμία του να δωρίσει την περιουσία του στην πόλη. Δυστυχώς οι Βούλγαροι κατακτητές αποκαθήλωσαν την σχετική πινακίδα και εξίσου δυστυχώς η λήθη κυριάρχησε…
