Γράφει ο Βασίλης Μυλωνάς
Σαν σήμερα, στις 6 Απριλίου του 1941, οι στρατιές του Χίτλερ επιτίθενται στην πατρίδα μας από τα βουλγαρικά εδάφη. Η πίεση που δέχονται οι φρουροί των συνόρων μας στα οχυρά του Ρούπελ και αλλού, είναι δυσανάλογη με τις δυνάμεις τους και όμως αμύνονται γενναία μέχρι που να τελειώσουν τα πυρομαχικά τους. Τα θύματα από πλευράς των Γερμανών είναι πολλά, γιατί οι Έλληνες πολεμούν μέσα από τα καλοφτιαγμένα και με άκρα μυστικότητα οχυρά που κατασκεύασε ο Ιωάννης Μεταξάς. Αλλά όσο τους φτάνουν τα βόλια…
Στη συνέχεια, άλλοι σκοτώνονται και άλλοι αφού πρώτα παραδοθούν αφήνονται ελεύθεροι από τους Γερμανούς. Μέσα σ’ αυτούς που θυσιάστηκαν για την πατρίδα στα οχυρά του Ρούπελ εκείνη τη μέρα, ήταν και ο Ξεριώτης Αθανάσιος Μπαλτζής και ο Κώστας Καρακαλπάκης από το Διαλεχτό, που η οικογένειά του μετά το θάνατό του έζησε στον Ξεριά, κοντά στους συγγενείς της χήρας του.
Για τον πόλεμο του ’40, αγαπητοί φίλοι, έχουν γραφτεί πολλά, έχουν ειπωθεί πολλά, έχουμε δει αμέτρητα ντοκιμαντέρ και έχουμε ακούσει ραδιοφωνικές εκπομπές τόσες, που δεν είναι δυνατόν να μας ξέφυγε κάποια λεπτομέρεια αυτού πολέμου, αρχής γενομένης από το έπος της Αλβανίας.
Στη σημερινή εργασία θα επικεντρωθούμε μόνο σε ένα χωριό, τον Ξεριά, για να επισημάνουμε τι γινόταν στην ελληνική ύπαιθρο, όταν πια οι ικανοί προς εργασία άνδρες επιστρατεύθηκαν και άφησαν τις δουλειές τους στη μέση.
Αφού έλειπε ο δυνατός του σπιτιού, που έκανε όλες τις δύσκολες δουλειές, τώρα ήταν υποχρεωμένη η γυναίκα να τα κάνει όλα στραβά κουτσά…
Και για να μπούμε στο πνεύμα της εποχής, πρέπει να πούμε πως τότε τα αγροτικά νοικοκυριά ήταν εξοπλισμένα με ζώα (υποζύγια και μη) για τις δουλειές των χωραφιών ή και για το γάλα της οικογένειας. Οι γυναίκες, λοιπόν, ανέλαβαν και την περιποίηση των ζώων τους, κοντά στην κύρια φροντίδα που είχαν για τα παιδιά τους. Επίσης έπρεπε να ζέψουν το άλογο ή τα βόδια στο κάρο και να πηγαίνουν στο δάσος να φέρνουν ξύλα για το τζάκι και κλαδιά για το φούρνο…
Όσες ήταν τυχερές και είχαν πατέρα, πεθερό ή κάποιον άλλον άντρα στο σπίτι που δεν είχε επιστρατευθεί δεν τραβούσαν αυτή την ταλαιπωρία. Από τους 139 άνδρες που πήγαν στον πόλεμο από τον Ξεριά, οι περισσότεροι άφησαν τις γυναίκες τους μόνες. Και όλες τα κατάφεραν. Κοίταξαν τα παιδιά τους και έφεραν βόλτα και το αγροτικό νοικοκυριό. Η αλήθεια είναι, πως υπήρξε μια μεγάλη αλληλεγγύη από πλευράς γειτόνων και συγγενών σε πολλές γυναίκες που δεν τα κατάφερναν. Ίσως να ακούγεται κάτι σαν εύκολο παραμύθι, αλλά δεν είναι καθόλου έτσι. Πολλές γυναίκες μέχρι τότε δεν είχαν επαφή με τα ζώα τους, άλογα και βόδια και πολλές τα φοβόταν… Και όμως, τα περιποιήθηκαν, τα έζεψαν στο κάρο και τα οδήγησαν. Μήπως αυτή την προσαρμογή των γυναικών θα μπορούσαμε να την πούμε έναν αφανή ηρωισμό; Κατά τη γνώμη του γράφοντος, ναι.
Οι Γερμανοί μπήκαν στην Ελλάδα και σε λίγες μέρες οι επιστρατευμένοι, όσοι γλίτωσαν, γύρισαν στο χωριό. Από τους 139 Ξεριώτες ο ένας ήταν άτυχος, όπως είπαμε παραπάνω, ο Αθανάσιος Μπαλτζής και άφησε την τελευταία του πνοή στο οχυρό του Προμαχώνα Σερρών, μαζί με τον συνάδελφό του από το Διαλεχτό Κώστα Καρακαλπάκη και με άλλους από άλλα μέρη. Μαζί με την τελευταία τους πνοή, όμως, άφησαν οι ήρωές μας και χήρες και ορφανά. Ο Μπαλτζής τρία ανήλικα, ένα αγόρι και δυο κορίτσια και ο Καρακαλπάκης δυο κορίτσια μωρά. Για αυτές τις οικογένειες το δράμα θα συνεχιζόταν μέχρι την ενηλικίωση των παιδιών. Το ψυχικό τραύμα, βέβαια, για πάντα…
Στις οικογένειες των θυμάτων δινόταν από το κράτος ένα πενιχρό επίδομα, που άμβλυνε κάπως τον πόνο τους. Ποτέ όμως αυτό επίδομα και αν ακόμη θα ήταν ικανοποιητικό, δεν θα ήταν σε θέση να συμπληρώσει το κενό του πατέρα που έλειπε από την οικογένεια.
6 Απριλίου 1941-6 Απριλίου 2016. 75 χρόνια. Δεν ξεχνάμε. Ο γράφων έχει δημοσιεύσει και στο παρελθόν παρόμοιο άρθρο για τους πεσόντες του Ξεριά. Τώρα κάνει πάλι τον κόπο και γράφει, για να θυμίσει σε όσους τα ξέρουν και να τα μάθουν οι νεότεροι. Οι επαναλήψεις σε αυτές τις περιπτώσεις δεν βλάπτουν. Εξάλλου, τα μνημόσυνα για τους πεσόντες σε πολέμους γίνονται κάθε χρόνο, όπως θα γίνουν και φέτος. Τους δικούς μας πεσόντες, όμως, δεν θα τους μνημονεύσει κανείς, εδώ στον τόπο μας…
Θα πρότεινα στους αρμόδιους, να στήσουμε μια πέτρα στην πλατεία του χωριού μας και να γράψουμε τα ονόματα των θυμάτων, τόσο αυτών που έπεσαν την 6η Απριλίου 1941, όσο και αυτών που έπεσαν κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής που ακολούθησε! Τέτοια μνημεία βλέπουμε σχεδόν σε όλες τις πόλεις και τα χωριά της Ελλάδας…
