Η αποξήρανση της Πρασιάδας λίμνης του Δραμινού βάλτου από τις Αμερικανικές τεχνικές εταιρίες John Monks and Sons και Ulen and Company με έδρα την Νέα Υόρκη το 1930 με 1935, ήταν ένα από τα πολύ μεγάλα δημόσια έργα του Ελευθερίου Βενιζέλου.
Η μεγάλη Πρασιάδα λίμνη, τότε, έβρεχε την Ελευθερούπολη (Πράβι) και τα νερά της έφταναν μέχρι τον Αμυγδαλεώνα, χτυπούσαν πάνω στα τείχος της πόλης των Φιλίππων και έκαναν παραλίμνιο το Καλαμπάκι.
Γιατί χιλιάδες στρέμματα εύφορης γης αποδεσμεύτηκαν κι αποδόθηκαν στην καλλιέργεια σε μια αρκετά κρίσιμη εποχή για την Ελλάδα, όταν χιλιάδες πρόσφυγες από τον Πόντο και την Μικρά Ασία, κατέκλυσαν την Μακεδονία.
Και βέβαια η λίμνη ήταν «από τις τριάντα αποδοτικότερες σε αλιεύματα λίμνες της χώρας και στην οποία υπηρετούσαν πολλοί υπάλληλοι του κράτους οι οποίοι με την επιμελημένη δουλειά τους διασφαλίζουν τα δικαιώματα του Δημοσίου. Ήταν επόπτες, ζυγιστές, εισπράκτορες, φύλακες, κλπ.». Μόνο «το 1915 τα έσοδα του Δημοσίου ήταν 16.500 χρυσές δραχμές.»
Την Άνοιξη του 1930 ξεκίνησαν οι εργασίες αποξήρανση της Βάλτας, όπως την έλεγαν οι Έλληνες ραγιάδες, ή Ιολιανή όπως την ονόμασαν οι Ρωμαίοι και Μπερεκετλή Γκιόλ οι Τούρκοι. Με πολύ μεγάλες δυσκολίες οι δυο ξένες εταιρίες αποπεράτωσαν το μεγάλο έργο την 10ετία του 1930 αφού υπέγραψαν σύμβαση με την Κυβέρνηση του Ελευθερίου Βενιζέλου το 1929.
Μια απέραντη και θεαματική ψαροφόρα λίμνη της Ηδωνίδας χώρας που είχε υδάτινο εκτόπισμα 124.000 στρεμμάτων μέχρι 135.000 την εποχή των βροχών. Οι πρώτοι πανάρχαιοι οικιστές της περιοχής ήταν λιμναίοι, όπως με πολύ παραστατικό τρόπο τους περιγράφει ο Ηρόδοτος, ο οποίος και την επισκέφτηκε και γεύτηκε τα νόστιμα ψάρια της. Θα δώσουμε κι άλλες φωτογραφίες για τους συλλέκτες ή ερευνητές.
Ελευθερούπολη και Αμυγδαλεώνας
«Η μεγάλη Πρασιάδα λίμνη, τότε, έβρεχε την Ελευθερούπολη (Πράβι) και τα νερά της έφταναν μέχρι τον Αμυγδαλεώνα, χτυπούσαν πάνω στα τείχος της πόλης των Φιλίππων και έκαναν παραλίμνιο το Καλαμπάκι.
Η αγαπημένη γραφική Ιολιανή λίμνη των Ρωμαίων έγλυφε με τα δροσερά νερά της τα πόδια του Ματίκιου όρους, του σημερινού Παγγαίου και τα απόνερα της σχημάτιζαν θανατηφόρα έλη γύρω από το καλυβοχώρι Καλαμπάκι, ενώ ήταν πλημμυρισμένο το σημερινό χωριό της Μαυρολεύκης και δεν υπήρχαν στο χάρτη τα χωριά Βαλτοχώρι και Νεροφράκτης, μέχρι τη Μαυρολεύκη και το Φωτολείβος.
Μια λίμνη εξαιρετικά θεαματική και απέραντη. Αλλά και μια λίμνη κυρίαρχη πάνω στο μεγάλο κάμπο της Ηδωνίδας χώρας με το ήρεμο υγρό μεγαλείο της από την ομίχλη των προϊστορικών χρόνων. Τις όχθες της λίμνης κάλυπταν τεράστιοι καλαμιώνες και πλατύφυλλα αιωνόβια δένδρα».
Η Πρασιάδα στη διαδρομή των αιώνων επηρεάστηκε και δοκιμάστηκε από παρατεταμένες ξηρασίες, από σεισμούς, από επιχώσεις χειμάρρων, από πλημμύρες και από παρεμβάσεις των Μακεδόνων βασιλέων, του Φιλίππου Β’ (359-336 π.Χ.) αλλά και του γιου του Μ. Αλεξάνδρου (336-323 π.Χ.).
Άλλωστε ίχνη των εργασιών εκτροπής και μερικής αποξήρανσης της λίμνης, που επιχείρησαν οι Μακεδόνες βασιλείς, εντοπίστηκαν στα νότια του ποταμού Αγγίτη και πολύ κοντά στο χωριό Συμβολή, στην έξοδο της σημερινής σήραγγας.
Ο Σερ Τζον Ντέιβιντσον, Sir John Davidson (1885-1970) Βρετανός κλασικός αρχαιολόγος εντόπισε μια επιγραφή που χρονολογείται από την εποχή του Μ. Αλεξάνδρου κι αναφέρει την προσπάθεια η οποία έγινε τότε, προκειμένου να αποξηράνουν την νοσογόνο, από τα πολλά έλη, λίμνη. Η επιγραφή εκτίθεται στο μουσείο της Καβάλας.
Η ακρωτηριασμένη επιγραφή η οποία βρέθηκε, όπως είπαμε, κι ανήκει στην εποχή του Μ. Αλεξάνδρου γράφει ότι με ψήφισμα της πόλεως των Φιλίππων χαρίζεται για πρώτη φορά το τιμητικό αξίωμα του ιεροκήρυκα σε ένα πολίτη, ο οποίος και έγινε ευεργέτης της πόλης τους. Κι ο λόγος, γιατί ο πολίτης αυτός δάνεισε στην πόλη ένα μεγάλο χρηματικό ποσό, χωρίς να ζητήσει τόκους, προκειμένου η Πολιτεία να το χρησιμοποιήσει για εξυγιαντικά έργα στη λίμνη.
Και βέβαια η Πρασιάδα λίμνη είναι πράγματι μια από τις μεγαλύτερες λίμνες της Μακεδονίας και της Θράκης.
Οι ψαράδες από τη Νικήσιανη
Ο Νικησιανιώτης συγγραφέας Τριαντάφυλλος Ράντσιος, ο οποίος ευτύχισε να χαρεί τα διάφανα νερά της Πρασιάδας λίμνης, γράφει:
«Οι κάτοικοι της Νικήσιανης ασχολούνταν με το ψάρεμα στη Βάλτα. Είχε πολύ καλά ψάρια, κυρίως μικρόψαρα, αγριβάδια και τούρνες κι ολίγα χέλια και γουλιανούς. Οι κάτοικοι επίσης ασχολούνταν με τις ψάθες. Ένα ειδικό χόρτο που φύτρωνε στη λίμνη. Κι εκτός από τις σπιτικές ανάγκες στρώνανε τις ψάθες και στα δωμάτια, αντί για χαλιά».
Τόσο όμορφα και πλουμιστά ήταν!… Και συνεχίζει. «Και τροφοδοτούσαν με χαλιά όλα τα χωριά του κάμπου κι έφταναν, τα έργα των χεριών τους, μέχρι το Νευροκόπι και την Άνω Βροντού. Επίσης χρησιμοποιούσαν τις ψάθες για να σκεπάσουν τον καπνό, αλλά ήταν χρήσιμες και στην επεξεργασία του καπνού, στην συσκευασία και στην δεματοποίηση του, καθώς και σαν περιτύλιγμα στις ντάνες, προκειμένου να τις κάνουν εξαγωγή σε όλο τον κόσμο».
Και κλείνει λέγοντας. «…η Βάλτα ήταν και εστία κουνουπιών… έκανε θραύση η θέρμη… όλα τα σπίτια είχαν ξάπλα ένα δύο άτομα το καλοκαίρι».
Το «τέρας» ΔΡΑΜΑ
Ήταν επόμενο, όπως γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις, να αναζητήσουν ντόπιους ικανούς τεχνίτες, μηχανικούς, ηλεκτρολόγους, ναυπηγούς, κλπ. Ύστερα όλοι μαζί ρίχτηκαν στην επιχείρηση για το μοντάρισμα του πλοίου. Δεν άργησε να καθελκυστεί με τις ευχές, τις ζητωκραυγές και τα γλέντια Ελλήνων και Γερμανών τεχνικών και το πλοίο έπεσε με ζήτω κραυγές και επευφημίες στη λίμνη. Και το όνομα αυτού «ΔΡΑΜΑ».
Το πλωτό αυτό τέρας με τα ατσάλινα ύφαλα διέθετε τέσσερες πετρελαιοκινητήρες. Ένα των οχτακόσιων ίππων, ένα των εξακοσίων και δυο από εκατό ίππους ο καθένας. Είχε κι όλα τα σκαπτικά μηχανήματα γύρω-τριγύρω του. Ένα μηχανικό τέρας στα ήρεμα και μυστηριακά νερά της Πρασιάδας λίμνης.
Τα παραπάνω έγραψε ο Τηλέμαχος Τσελεπίδης.
