γράφει ο
Τάσος Αποστολίδης
Ήταν 13 Δεκεμβρίου 1967 και το "Αντιπραξικόπημα" ή "Αντικίνημα" του τότε βασιλιά Κωνσταντίνου σε βάρος της χούντας, στέφεται με πλήρη αποτυχία.
Η απόπειρα ανατροπής των συνταγματαρχών που τελικά δεν συνέβη εκείνη τη χρονιά και με εκείνες τις κινήσεις, ήταν στην ουσία και ο επίλογος της δυναστείας των Γλύξμπουργκ στην Ελλάδα.
Το σχέδιο που είχε καταστρώσει ο τέως βασιλιάς προέβλεπε συνεργασία των στρατιωτικών δυνάμεων της βόρειας Ελλάδας που πίστευε ότι είναι πιο φιλικές στο παλάτι.
Το "στρατηγείο" στην πλατεία της Καβάλας
Ο Κωνσταντίνος εγκατέλειψε το Τατόι και εγκαταστάθηκε στην Καβάλα όπου έστησε το στρατηγείο του για να ξεκινήσει την επιχείρηση.
Στόχος ήταν να ελέγξει το πιο μάχιμο κομμάτι του στρατού και στη συνέχεια να κινηθεί στα νότια.
Όμως, ο 27χρονος τότε βασιλιάς δεν είχε εμπειρία ούτε από στρατό, ούτε από συνωμοσίες. Είχε ενημερώσει την αμερικανική πρεσβεία για τις κινήσεις του ενώ δόθηκαν εντολές σε αξιωματικούς του καθεστώτος να αποχωρήσουν, πριν καν εκδηλωθεί το Αντικίνημα που σχεδιάστηκε με επιπολαιότητα και προχειρότητα.
Οι κινήσεις του προφανώς ήταν αδέξιες και το σχέδιο ανατροπής του Παπαδόπουλου μαθεύτηκε γρήγορα.
Μαζί με μέλη της οικογένειάς του κατευθυνόταν προς τη Θεσσαλονίκη, όπου στη διαδρομή με το ελικόπτερο πληροφορήθηκε ότι οι χουντικές δυνάμεις συνέλαβαν αξιωματικούς του κινήματός του. Το σχέδιό του έμπαζε από παντού.
Προσγειώθηκε στη Καβάλα και προσπάθησε να ανασυντάξει τις δυνάμεις του, με στόχο την ανατροπή της δικτατορίας.
Είχε στο πλευρό του την Αεροπορία, το Ναυτικό, και κάποιους στρατηγούς, όχι όμως τον Στρατό, που τελικά έμεινε πιστός στη Χούντα και απέτρεψε το αντιπραξικόπημα του βασιλιά.
Ο Κώστας Κατσιμίγας σε άρθρο του περιγράφει το στρατιωτικό σκέλος της επιχείρησης, που είχε και νεκρούς στρατιώτες, και πώς αυτή ναυάγησε (δείτε ΕΔΩ).
Ο Κωνσταντίνος αντιλαμβάνεται ότι δεν θα έχει καλά ξεμπερδέματα και αποφασίζει να εγκαταλείψει τη χώρα.
Υπάρχουν μαρτυρίες πολιτών που αναφέρουν ότι είχε συγκεντρωθεί πλήθος κόσμου στην κεντρική πλατεία της Καβάλας, μπροστά στο ξενοδοχείο «Αστήρ» (σημερινή Εθνική Τράπεζα) όπου είχε καταλύσει.
Δείτε παρακάτω περισσότερες φωτογραφίες.
Εκεί ήρθε ελικόπτερο να τον παραλάβει για να μεταβεί στο αεροδρόμιο του Αμυγδαλεώνα και να επιβιβαστεί σε αεροπλάνο που θα οδηγήσει τη βασιλική οικογένεια στη Ρώμη.
Ήταν το τελευταίο ελληνικό έδαφος που πάτησε το πόδι του ως μονάρχης.
Από το μπαλκόνι του "Αστέρα" της Καβάλας ο Κωνσταντίνος και η σύζυγός του "χαιρέτισαν βασιλικά" για τελευταία φορά συγκεντρωμένο πλήθος.
Η χούντα δίνει εντολή σε πολεμικά αεροσκάφη να καταρρίψουν το αεροπλάνο με τους κινηματίες που είχε προορισμό τη Ρώμη, πράγμα που τελικά δεν έγινε.
Οι κινήσεις του βασιλιά καταγράφονται στην ιστορία ως... η πρώτη οργανωμένη αντιδικτατορική δράση στην Ελλάδα.
Το Δημοψήφισμα του 1974
Στις 8 Δεκεμβρίου 1974 γίνεται δημοψήφισμα στην Ελλάδα και σχεδόν το 70% των Ελλήνων, αποφασίζει ότι το Πολίτευμα της χώρας θα είναι Αβασίλευτη Δημοκρατία.
Πανελλαδικά, το «Όχι» στη Βασιλεία απέσπασε το 69,18% των ψήφων ενώ υπήρξαν και περίπου ενάμιση εκατομμύριο πολίτες που ψήφισαν «Ναι».
Κατά της Βασιλείας στην Καβάλα ψήφισε το 73,64% έναντι 26,36% που ψήφισε υπέρ. Στη Δράμα τα ποσοστά ήταν 67,41% κατά και 32,59% υπέρ ενώ στην Ξάνθη τα ποσοστά ήταν πιο μοιρασμένα (53,75% κατά - 46,25% υπέρ).
Στη Ροδόπη η πλειοψηφία (50,54%) τάχθηκε υπέρ της βασιλείας ενώ στον Έβρο τα ποσοστά ήταν περίπου 60-40% με τους περισσότερους να είναι κατά.
Στα μεγάλα αστικά κέντρα, στις εκλογικές περιφέρειες Β΄Αθηνών και Α΄Θεσσαλονίκης, το ποσοστό κατά της βασιλείας έφτασε σχεδόν το 80% ενώ στην Κρήτη καταγράφηκαν τα μεγαλύτερα ποσοστά πανελλαδικά (από 88% έως 94% κατά).
Σημειώνεται ότι πέρα από τη Ροδόπη που ψήφισε υπέρ της Βασιλείας, αυτό συνέβη και σε έναν ακόμη νομό, στη Λακωνία όπου οι βασιλόφρονες πλησίασαν το 60%.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
Το ξενοδοχείο "Αστήρ" της Εθνικής Τράπεζας (με την οποία συστεγαζόταν) στην κεντρική πλατεία της Καβάλας. Από τα μπαλκόνια τα μέλη της τότε βασιλικής οικογένειας χαιρετούν τον κόσμο. Το ξενοδοχείο κατεδαφίστηκε το 1984 για να αρχίσει η ανέγερση του σημερινού κτιρίου της τράπεζας.
