Το Θ’ Συμπόσιο Θασιακών Μελετών διοργανώνει η Ιερά Μητρόπολη Φιλίππων Νεαπόλεως και Θάσου, η εταιρεία Θασιακών μελετών, ο Δήμος Θάσου, η Π.Ε. Καβάλας, το επιμελητήριο Καβάλας και η Θασιακή Ένωση Καβάλας.
Η εκδήλωση με τίτλο «Η Θάσος δια μέσου των αιώνων: Ιστορία – Τέχνη – Πολιτισμός», είναι αφιερωμένη στην αρχαιολόγο δρ. Χάιδω Κουκούλη – Χρυσανθάκη, επίτιμη έφορο του ΥΠ.ΠΟ.
Πρόκειται να πραγματοποιηθεί από την Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου έως και την Κυριακή 1 Οκτωβρίου 2023.
ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
- Στέφανος, Μητροπολίτης Φιλίππων -Νεαπόλεως και Θάσου
- Δημήτρης Καιρίδης, Υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου
- Χρήστος Μέτιος, Περιφερειάρχης Αν. Μακεδονίας - Θράκης
- Αλέξιος Πολίτης, Αντιπεριφερειάρχης Π.Ε. Καβάλας Ελευθέριος Κυριακίδης, Δήμαρχος Θάσου
- Αναστάσιος Μάνθος, Ομότιμος Καθηγητής, πρώην Πρύτανης Α.Π.Θ.
- Στέλλα Δρούγου, Ομότιμη Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας Α.Π.Θ.
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
- Μανόλης Βαρβούνης, Καθηγητής Ιστορίας - Εθνολογίας Δ.Π.Θ.
- Ευστάθιος Κεκρίδης, Συντ. Αναπληρωτής καθηγητής Δ.Π.Θ.
- Δημητρία Μαλαμίδου, Δρ. Αρχαιολόγος, Προϊσταμένη ΕΦ. Α. Σερρών
- Σαπφώ Αγγελούδη - Ζαρκάδα, Δρ. Αρχιτέκτων, πρώην λέκτρ Δ.Π.Θ.
- Στρατής Παπαδόπουλος, Δρ. Αρχαιολόγος, Επίτιμος Διευθυντής ΥΠ.ΠΟ.
ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Πρόεδρος
Κωνσταντίνος Χιόνης, Πρόεδρος Εταιρείας Θασιακών Μελετών
Αντιπρόεδρος
Δημήτριος Πιπίνης, Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου Θάσου
Γενικός Γραμματέας
Νικόλαος Τσιλογεώργης, Πρόεδρος Θασιακής Ένωσης Καβάλας
Οργανωτικός Γραμματέας
Μάρκος Δέμπας, Πρόεδρος Επιμελητηρίου Καβάλας
Ταμίας
Παντελής Χρηστίδης, Ταμίας Θασιακής Ένωσης Καβάλας
Μέλη
- Δέσποινα Καλαμούκη, Αντιπρόεδρος Θ.Ε.Κ. Ελένη Ψυρούκη, Γ. Γραμματέας Θ. Ε. Κ.
- Παναγιώτης Αγαπητός, Μέλος Δ. Σ. Θ. Ε. Κ.
Ιωάννης Λιόγκας, Εκπαιδευτικός
Γραμματεία Συνεδρίου
Αγλαΐα Τερλελέ, Ειδική Γραμματέας Θ.Ε.Κ.
Ευαγγελία Οικονομίδου, Μέλος Δ.Σ. Θ.Ε.Κ. Ευφροσύνη Παπαγεωργίου, Μέλος Δ.Σ. Θ.Ε.Κ.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
Παρασκευή 29 Σεπτεμβρίου 2023 Λιμένας Θάσου – Καλογερικό
Πρωί
10.00 Τελετή έναρξης Συμποσίου.
Προσφωνήσεις και χαιρετισμοί επισήμων.
Διάλειμμα
Συνεδρίαση Α΄ - Πρόεδροι: Αναστάσιος Μάνθος - Κων/νος Χιόνης
11.00 - 11.15 Αναστάσιος Μάνθος: Ερανίσματα από αποφάσεις του Πρωτοδικείου Θάσου για ναυτικές διαφορές.
11.15 - 11.30 Κωνσταντίνος Χατζηεμμανουήλ: Η προσωρινή παραχώρηση κτήματος για σύσταση μετοχίου ορθοδόξων μοναχών στη Θάσο.
11.30 - 11.45 Μανόλης Βαρβούνης: Λαογραφική έρευνα και καταγραφή στη Θάσο: Οι συλλογές του 1979.
11.45 - 12.00 Χάιδω Κουκούλη – Χρυσανθάκη: Ο πολεμιστής της Σκάλας Σωτήρος.
12.00 - 12.15 Αναγνώστης Αγελαράκης: Πρωτοβυζαντινά ευρήματα από το Παλιόκαστρο Ραχωνίου Θάσου.
12.15 - 12.30 Mαριάννα Τσεγγελίδου: Το Πρωτοδικείο Θάσου και ο κώδικας αποφάσεων του 1896.
12.30 - 12.45 Συζήτηση
13.00 - 15.00 Δεξίωση προς τιμήν των Συνέδρων και των Αρχών από τον Δήμο Θάσου.
Μετακίνηση των Συνέδρων στο ξενοδοχείο «Alexandra Beach» Ποτού, όπου και θα συνεχισθούν οι υπόλοιπες συνεδριάσεις.
ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ - ΠΟΤΟΣ ΘΑΣΟΥ
Συνεδρίαση Β΄ - Πρόεδροι: Μανόλης Βαρβούνης – Ελεονώρα Ναξίδου
17.30 - 17.45 Βασιλεία Παπαλαζάρου: Οι γιατροί της Θάσου κατά την αρχαιότητα.
17.45- 18.00 Χρήστος Παπαδόπουλος: Η θέση των πανεπιστημιακών ιατρών στη Θάσο κατά την τουρκοκρατία.
18.00 - 18.15 Πασχάλης Παλαβούζης: Στρατιωτικό νοσοκομείο Λιμεναρίων (1917 – 1918) – με αφόρμηση το προσωπικό ημερολόγιο μιας παρασημοφορημένης Αγγλίδας νοσοκόμου.
18.15 - 18.30 Ευστάθιος Κεκρίδης: Το δίλημμα των Θασίων: Αιγυπτιακή ή Οθωμανική διοίκηση;
18.30 - 18.45 Καπλάνης Ιωσηφίδης: Οι Θάσιοι τοποτηρηταί (κουρουτζούδες) του Αιγυπτιακού Βακουφίου της Καβάλας το 1913.
18.45 - 19.00 Μαργαρίτα Κορώνη: Η λειτουργία του Παρθεναγωγείου στην Καλλιράχη Θάσου.
19.00 - 19.15 Διάλειμμα
Συνεδρίαση Γ΄- Πρόεδροι: Στάθης Κεκρίδης – Χριστίνα Μάρκου
19.15 - 19.30 Αλεξάνδρα Πεντότη: Όψεις της δηλιακής λατρείας στη Θάσο.
19.30 - 19.45 Αnton Kozelj: Μνημείο αυτοκράτορα Αυγούστου στην Αγορά Θάσου.
19.45 - 20.00 Manuela - Wurch - Kozelj: Σαλιάρα και Βαθύ Θάσου. Τα αρχαία λατομεία και το οικοσύστημά τους.
20.00 - 20.15 Κατερίνα Μπεχτσή - Στρατής Παπαδόπουλος: Ένα σύνθετο οικιστικό συγκρότημα στη συνοικία της Πύλης του Σειληνού.
20.15 - 20.30 Έλλη – Ευαγγελία Μπία: Όψεις της πόλης της Θάσου και της καθημερινής ζωής των Θασίων κατά την ύστερη αρχαιότητα.
20.30 - 20.45 Γαρυφαλλιά Θεοδωρίδου: Η διαχείριση της «παραδοσιακής» αγγειοπλαστικής της Θάσου των αρχών του 20ου αι.: Το εργαστήριο του Κωστή Χρυσόγελου στον Λιμένα Θάσου (Costis Pottery). Συμβολή στη μελέτη της οικονομικής και πολιτισμικής ιστορίας της νήσου (συνέχειες και μετασχηματισμοί).
20.45 - 21.00 Συζήτηση
Δείπνο Συνέδρων στο ξενοδοχείο.
ΣΑΒΒΑΤΟ 30 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2023
Πρωί
Συνεδρίαση Δ΄ - Πρόεδροι: Ιωάννης Μπακιρτζής – Xάιδω Κουκούλη - Χρυσανθάκη
09.15 - 09.30 Αθανάσιος Δέλιος: Η απειλή χρηματικού προστίμου σε περίπτωση παραβίασης ενός τάφου, μέσα από θασιακές επιγραφές του 2ου-3ου αιώνα μ.Χ.
09.30 - 09.45 Δέσποινα Τσιαφάκη – Γιάννης Μούρθος – Νατάσα Μιχαηλίδου – Μελπομένη Καρτά – Βασίλης Ευαγγελίδης: Το ψηφιακό αποτύπωμα της θασιακής πολιτιστικής κληρονομιάς: υφιστάμενη κατάσταση και προοπτικές.
09.45 - 10.00 Ελεωνόρα Ναξίδου: Οικογενειακές συλλογές εγγράφων και τοπική ιστορία: το αρχείο Φυλαχτάκη και ο «μικρόκοσμος» της Θάσου (τέλη 19ου - αρχές 20ου αι.).
10.00 - 10.15 Κωνσταντίνος Βλαστάρης: Πληροφορίες και ανέκδοτες ιστορίες για το Ναυπηγείο Ι. Ν. Παρτσόλη στη θέση «Βαθυλιμενάρι».
10.15 - 10.30 Ελένη Βουσολίνου: Οι όροι λειτουργίας της ελαιοκαλλιέργειας στη Θάσο
του 19ου και των αρχών του 20ου αι. στο αγιορείτικο μετόχι στην Καλλιράχη. 10.30 - 10.45 Σαπφώ Αγγελούδη: Η καλλιέργεια του καπνού στη Θάσο και η επεξεργασία του από τον καπνέμπορο Γρηγόριο Γρηγοριάδη.
10.45 - 11.00 Διάλειμμα
Συνεδρίαση Ε΄ - Πρόεδροι: Αθανάσιος Δέλιος – Δημητρία Μαλαμίδου
11.00 - 11.15 Ιωάννης Μπακιρτζής: Η Θάσος στις αρχές του 20ου αιώνα, στα δημοσιεύματα της Journal de Salonigue.
11.15 - 11.30 Κωνσταντίνος Χιούτης: Μια έκθεση του 1828 για το νησί της Θάσου στο Καποδιστριακό Αρχείο των Γενικών Αρχείων του Κράτους
11.30 - 11.45 Χριστίνα Βαμβούρη – Πέτρος Παρασκευαΐδης: Ψηφίδες ιστορίας της Θάσου κατά την πρώτη δεκαετία της ενσωμάτωσής της στον ελληνικό κορμό.
11.45 - 12.00 Γεώργιος Χαλκιάς: Σύσταση και πληθυσμιακή εξέλιξη Δήμου και Κοινοτήτων Θάσου κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα.
12.00 - 12.15 Νικόλαος Τσουμπάκης: Στατιστική των βουλευτικών εκλογών της 26ης Ιανουαρίου 1936. Πολιτικές και εκλογικές συμπεριφορές στην επαρχία Θάσου έως και την επιβολή του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου 1936.
12.15 - 12.30 Σταύρος Σαραντίδης: Η μελοποίηση των ιδιομέλων των ασματικών ακολουθιών του οσίου Δανιήλ και του νεομάρτυρα Ιωάννη. Μια σπουδή στο Στιχηραρικό είδος Μελοποιΐας.
12.30 – 13.00 Συζήτηση
Γεύμα Συνέδρων στο ξενοδοχείο.
ΑΠΟΓΕΥΜΑ ΣΑΒΒΑΤΟΥ - ΘΕΟΛΟΓΟΣ
Συνεδρίαση ΣΤ΄- Σαπφώ Αγγελούδη – Στρατής Παπαδόπουλος
18.00 - 18.15 Κωνσταντίνος Χιόνης: Αναγνωστούδης Μεταξάς, μπας κοτσάμπασης Θάσου.
18.15 - 18.30 Ελισάβετ Τζιάτα: Αριστοφάνης Τζιάτας, ο ήρωας της μάχης του Σκρα.
18.30 - 18.45 Ιωάννης Ζηλιαχωβινός: Συλλυπητήρια μεράρχου στην οικογένεια Βασιλείου Μαρκιανού που έπεσε ηρωικά μαχόμενος στο μικρασιατικό μέτωπο.
18.45 - 19.00 Παναγιώτης Τσιλογεώργης: Η παραγωγή κατραμιού στη Θάσο.
19.00 - 19.15 Διάλειμμα
19.15 - 19.30 Νικόλαος Τσιλογεώργης: Οι Άγιοι της Θάσου. Το χρονικό της ευρέσεως του ιερού βιβλίου με τον βίο και το μαρτύριο του Αγίου Ιωάννη του Θασίου.
19.30 - 19.45 Νικόλαος Τσουρής: Λογοτεχνία και Τοπική Ιστορία: ποιητική
αναπαράσταση της κοινωνίας του Θεολόγου Θάσου (τέλη 19ου αιώνα).
19.45 - 20.00 Χριστίνα Μάρκου: Το άρωμα του νότου: Η Θάσος στη βουλγαρική λογοτεχνία
20.00 - 20.15 Συζήτηση
Ξενάγηση στο Λαογραφικό Μουσείο Θεολόγου.
Δείπνο Συνέδρων σε ταβέρνα του Θεολόγου.
ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2023 ΠΡΩΙ
Εκκλησιασμός στο μοναστήρι του Μιχαήλ Αρχαγγέλου.
Συνεδρίαση Η΄ - Πρόεδροι: Μαριάννα Τσεγγελίδου – Χρήστος Παπαδόπουλος
10.30 - 10.45 Ελευθέριος Παπαγιαννάκης:. Οι Φανοί της Θάσου. «Της καιγόμενης φλόγας το μήνυμα».
10.45 - 11.00 Ηλίας Ζιάγκος: Οι παύσεις των Κοινοτικών Συμβουλίων της επαρχίας Θάσου την περίοδο του μεσοπολέμου (1923-1940).
11.00 - 11.15 Γεώργιος Αυγουστίδης: Το μετόχι της Ι. Μ. Διονυσίου στο Ραχώνι Θάσου.
11.15 - 11.30 Ιωάννης Σιδηράς: Ιστορική ιχνηλασία περί του τιτουλάριου επισκόπου Τραϊανουπόλεως Ανθίμου ως βοηθού επισκόπου στην πατριαρχική Ιερά Μητρόπολη Μαρωνείας.
11.30 - 11.45 Δημήτριος Κύρου: Ο αρχιμανδρίτης Δανιήλ ο Θάσιος της μονής Παντοκράτορος του Αγίου Όρους.
11.45 - 12.00 Γεώργιος Μυτιληνός: Αγοραπωλησίες μεταξύ κατοίκων της Καλλιράχης και της Ι. Μ. Ιβήρών.
Λήξη εργασιών του 9ου Συμποσίου Θασιακών Μελετών και σύντομη ανασκόπησή τους από τον Πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής κ. Κωνσταντίνο Χιόνη και τον Γενικό Γραμματέα κ. Νικόλαο Τσιλογεώργη.
Σημείωση:
Υλοποιώντας τον θεσμό των Συμποσίων Θασιακών Μελετών, που καθιερώσαμε ανά τετραετία από το 1991, προχωρήσαμε στην οργάνωση του 9ου Συμποσίου σε συνεργασία με την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και τον Δήμο Θάσου. Την υλοποίηση του 9ου Συμποσίου διευκόλυνε και η οικονομική υποστήριξη των τοπικών φορέων, της Ι. Μ. Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου και του Επιμελητηρίου Καβάλας.
Πιστεύουμε ότι θα συνεχιστεί ο θεσμός αυτός, που γνώρισε μεγάλη επιτυχία, όταν άρχισε το 1991 με πρόεδρο της Οργανωτικής Επιτροπής τον αείμνηστο και διαπρεπή ιστορικό του Νεοελληνισμού Απόστολο Βακαλόπουλο, ο οποίος και άνοιξε τον δρόμο για τα Συμπόσια που ακολούθησαν.
Συνεχίζουμε τα Συμπόσια, γιατί πιστεύουμε ότι πολλές ανακοινώσεις φέρνουν στο φως νέα στοιχεία που θα επιτρέψουν στον μελλοντικό ιστορικό να ασχοληθεί για τη συγγραφή μιας ολοκληρωμένης ιστορίας της Θάσου. Οι ανακοινώσεις που έγιναν μέχρι σήμερα από ιστορικούς, αρχαιολόγους, νομικούς και λαογράφους διαφωτίζουν αρκετές άγνωστες και σκοτεινές ιστορικές σελίδες της Θάσου. Χρειάζεται όμως να συνεχιστεί η έρευνα σε αρχεία των μονών του Αγίου Όρους, του Οικουμενικού Πατριαρχείου, του Παρισιού, της Αλεξάνδρειας και αλλαχού, για να έρθουν στο φως νέα στοιχεία που να διαφωτίζουν τα πρώτα σκοτεινά χρόνια της τουρκοκρατίας.
Πριν από λίγους μήνες εγκατέλειψαν τον μάταιο τούτο κόσμο ο ομότιμος καθηγητής του Α.Π.Θ. Γεώργιος Νάκος και ο επίτιμος γυμνασιάρχης Ιωάννης Βαρδαβούλιας, οι οποίοι συνέβαλαν στην επιτυχία των Θασιακών Συμποσίων με πολλές ανακοινώσεις τους. Η Οργανωτική Επιτροπή εκφράζει για μια ακόμη φορά τα θερμότατα συλλυπητήριά της στις οικογένειες των εκλιπόντων.
Στο σημείο αυτό αναφέρουμε ότι η Εταιρεία Θασιακών Μελετών αποφάσισε να τιμήσει την κα Χάιδω Κουκούλη – Χρυσανθάκη, Επίτιμη Έφορο Αρχαιοτήτων, για τις πολύχρονες ανασκαφικές έρευνές της στο νησί μας, καθώς και τους δικαστικούς λειτουργούς κους Λάζαρο Κοεμτζόπουλο και Αναστάσιο Καπόλλα, που διαφώτισαν με τις ανακοινώσεις τους στα προηγούμενα Συμπόσια την απονομή του δικαίου στη Θάσο κατά την τουρκοκρατία.
Τελειώνοντας, αισθανόμαστε την ανάγκη να εκφράσουμε τις θερμότερες ευχαριστίες μας στο Δημοτικό Συμβούλιο Θάσου και στον δήμαρχο κ. Ελευθέριο Κυριακίδη για την αρμονική συνεργασία. Ευχαριστίες εκφράζουμε ακόμα και στον σεβασμιότατο μητροπολίτη της Ι. Μ. Φιλίππων, Νεαπόλεως και Θάσου κ.κ. Στέφανο, στον περιφερειάρχη κ. Χρήστο Μέτιο, στον αντιπεριφερειάρχη Καβάλας κ. Αλέξη Πολίτη, και στον πρόεδρο του Επιμελητηρίου Καβάλας κ. Μάρκο Δέμπα, που ενίσχυσαν οικονομικά την προσπάθειά μας. Ευχαριστίες εκφράζουμε ακόμα και προς τους Συνέδρους για τη συμμετοχή τους στο 9ο Συμπόσιο Θασιακών Μελετών και τους ευχόμαστε καλή διαμονή.
