γράφει ο
Κώστας Παπακοσμάς
Πριν αρκετά χρόνια ανάρτησα αυτή την φωτογραφία (είναι μια καρποστάλ από το αρχείο του αειμνήστου Νικολάου Ρουδομέτωφ). Η φωτογραφία γράφει “Στρατών” και είναι πάνω από το σημερινό Α΄ Γυμνάσιο. “Στρατών” αλλά και οι φυλακές που γκρεμίστηκαν στην δεκαετία του 1970 και κατασκευάστηκε το Ζουμπουλάκειο Γυμνάσιο.
Τότε ο αείμνηστος δημοσιογράφος και αγαπητός φίλος Ζήσης Μπρουκάκης μου έγραψε αρκετά χρήσιμα ιστορικά στοιχεία που θα ήθελα στην μνήμη του τα μοιραστώ μαζί σας.
Στην ίδια δημοσίευση την δική του ιστορική τεκμηρίωση κατέθεσε και ο καλός μου φίλος Γιάννης Τζανίδης . Ο Ζήσης Μπρουκάκης είχε γράψει: Ήταν το κυρίως κτιριακό συγκρότημα των Κυλινδρόμυλων.
Τα γραφεία της Εταιρίας στεγάζονταν σε κτίριο επί της οδού Μεγάλου Αλεξάνδρου απέναντι από την Καπναποθήκη της ΣΕΚΕ πού λειτουργεί σήμερα το Εμπορικό Κέντρο, κοντά στην στοά που δημιουργήθηκε με την οικοδόμηση των νέων κτιρίων απέναντι από το Εμπορικό Κέντρο.
Ο Δήμαρχος Κώστας Τσολάκης σκόπευε το κτίριο τής ΣΕΚΕ να το διαμορφώσει σε Δημοτική Αγορά, αλλά αργότερα ο Λευτέρης Αθανασιάδης έκανε την Δημοτική Αγορά στην Πλατεία Αγίου Γεωργίου, όπου γινότανε το Παζάρι μετά την απομάκρυνση του από την Πλατεία Νικοτσάρα, μπροστά από τις Καμάρες και το Δικαστήριο, πρώην Διοικητήριο, στο οποίο είχε υψωθεί η Ελληνική Σημαία κατά την απελευθέρωση της Καβάλας το 1913.
Ο Γιάννης Τζανίδης είχε γράψει: “Οι Στρατιωτικές Φυλακές ήταν στο Περιγιάλι όπου τώρα είναι αποθήκη της ΔΕΥΑΚ. Στη φωτογραφία είναι οι πολιτικές Φυλακές.
Παίζαμε ως παιδιά, και βλέπαμε (μεγάλωσα στην οδό "Καραϊσκάκη") τακτικά τις μεταγωγές κρατουμένων. Ήταν ένας λόφος και ψηλά το κτίριο των φυλακών με τον προαύλιο χώρο στην ανατολική πλευρά του.
Ένας τεράστιος τοίχος πέτρινος ύψους 5-6 μ. και στη μέση του μια τεράστια σιδερένια πόρτα που δεν άνοιξε ποτέ. Βρισκόταν απέναντι από το σπίτι του εμπόρου λαχανικών Γιάννη Μαρκόπουλου Δίπλα στη κύρια είσοδο των φυλακών (δυτικά) ήταν η εκκλησία του Αγ. Ελευθερίου με εσωτερική πόρτα για τους κρατούμενους και εξωτερική για τους πιστούς.
Την Κυριακή οι κρατούμενοι ήταν μπροστά (προς το ιερό) και οι επισκέπτες πίσω Ανάμεσά τους υπήρχε το προσωπικό φύλαξης. Στη δυτική πλευρά (μπροστά από την είσοδο και την εκκλησία) υπήρχε μικρό άλσος με πεύκα και ανάμεσά τους ένας μικρός δρόμος που έβγαζε στην οδό Καραϊσκάκη μπροστά από το σπίτι του τότε Δημοτικού Σύμβουλου Τάσου Ταμαμίδη.
Με ενέργειές του ασφαλτοστρώθηκε ο χωματόδρομος της Καραϊσκάκη. Δίπλα από το παρακείμενο 5ο Δημοτικό Σχολείο ήταν ένας χωματόδρομος που οδηγούσε στην είσοδο των φυλακών. Αργότερα κατεδαφίστηκε το κτίριο, "χαμήλωσε" ο λόφος και χτίστηκε το Ζουμπουλάκειο Γυμνάσιο. Τότε ζήτησε η Μητρόπολη να ξαναχτιστεί η εκκλησία του Αγ. Ελευθερίου και έτσι υπάρχει και πάλι σε διαφορετικό όμως σημείο.
Στη φωτογραφία "Στρατών" δε γνωρίζω ποιο είναι το πρώτο κτήριο. Πρέπει να ήταν στρατώνας και εκεί να χτίστηκε αργότερα το "Σώμα Στρατού" και αργότερα εγκαταστάθηκε η "ΧΙ Μεραρχία".
Όμως το πίσω κτήριο είναι οι "Φυλακές Καβάλας" όπου σήμερα το Ζουμπουλάκειο. Το "γνώριμο διώροφο" των φυλακών”.
