γράφει ο
Θωμάς Μαργαρίτης*
Την απόλυτη κατάρρευση και καταστροφή του ιδιωτικού τομέα παρουσίασε πρόσφατα μελέτη του ΙΚΑ, όπου οι απώλειες για τους εργαζόμενους έφτασαν τα 26 δις ευρώ, από τα οποία μόνο για τους ασφαλισμένους του μεγαλύτερου ταμείου της χώρας οι απώλειες είναι 10,5 δις ευρώ. Ανάλογη μείωση εισφορών καταγράφηκε κατά 13 δις ευρώ στους φορείς κοινωνικής ασφάλισης που μόνο στο ΙΚΑ φτάνει τα 5 δις ευρώ.
Η μελέτη που αφορά την απασχόληση και τις αμοιβές των ενεργών ασφαλισμένων δημοσιοποιήθηκε από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Εργαζομένων ΙΚΑ, θέλοντας να καταδείξει ότι η ασφαλιστική μεταρρύθμιση που προωθείται και η διαδικασία ενοποίησης σε Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης δεν διορθώνουν τα έσοδα των ήδη προβληματικών ασφαλιστικών ταμείων. Αντίθετα διατηρεί και επεκτείνει το διοικητικό χάος, ενώ εκτιμάται ότι θα απειλήσει τα ήδη μειωμένα έσοδα και τις παροχές για τους ασφαλισμένους.
Η μελέτη αποδεικνύει ότι το ισχύον σύστημα βεβαίωσης, ελέγχου και είσπραξης των εισφορών είναι αναποτελεσματικό ακόμη και για τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, που δεν μπορούν να αποκρύψουν τα εισοδήματά τους.
Απογοήτευση επίσης προκαλούν τα στοιχεία για την επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα, καθώς οι διαγραφές επιχειρήσεων είναι σχεδόν τριπλάσιες από τις συστάσεις. Σύμφωνα με στοιχεία του Γενικού Επαγγελματικού Μητρώου (ΓΕΜΗ), τις πρώτες 15 ημέρες της φετινής χρονιάς, οι διαγραφές επιχειρήσεων ήταν 1690, ενώ οι συστάσεις ήταν 653.
Τα στοιχεία αυτά αποτυπώνουν το δυσμενές πλαίσιο που διαμορφώθηκε στη χώρα μας για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται πολλά χρόνια στην Ελληνική αγορά να βάζουν πλώρη για άλλες χώρες. Εκτιμάται ότι περίπου 60.000 Ελληνικές επιχειρήσεις «αναχώρησαν για άλλες πολιτείες» και συγκεκριμένα πάνω από 60.000 μετέφεραν την έδρα τους στη Βουλγαρία, ενώ άλλες 10.000 έχουν μεταφερθεί στην Κύπρο, αφήνοντας χιλιάδες εργαζόμενους ανέργους στο δρόμο.
Είναι επομένως εμφανές ότι οι Έλληνες, όσο περνούν τα χρόνια, γίνονται διστακτικοί στην έναρξη κάποιας επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Ελλάδα, με συνέπεια όλο και λιγότερο εργατικό δυναμικό να απασχολείται και λιγότερες ασφαλιστικές εισφορές να καταβάλλονται. Η ανεργία έτσι εκτοξεύθηκε και εκτοξεύεται στα ύψη.
Η κατάρρευση των ασφαλιστικών ταμείων, η ανεργία, η «μετανάστευση» των επιχειρήσεων στο εξωτερικό, η ανυπαρξία επιχειρηματικής δραστηριότητας, οι μειώσεις μισθών και συντάξεων, η φορολογία, ο ΕΝΦΙΑ, οδήγησαν στη φτωχοποίηση του Ελληνικού λαού και την πλειοψηφία των επιστημονικών κλάδων (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, αρχιτέκτονες, φαρμακοποιοί κλπ) και των αγροτών στα όρια της οικονομικής εξαθλίωσης.
Με βάση τα δεδομένα αυτά επιβαλλόταν η ψήφιση νέου ασφαλιστικού νομοσχεδίου που θα οδηγούσε σε μακρόπνοες λύσεις. Και νομίζω ότι όλοι θα συμφωνήσουν, ότι πρέπει να δούμε το νέο ασφαλιστικό με βάση τα στενά οικονομικά δεδομένα που διαμορφώθηκαν στην ουσιαστικά πτωχευμένη χώρα μας.
Είναι αντιληπτό ότι τα παλιά πρέπει να τα ξεχάσουμε, αφού στις νέες οικονομικές συνθήκες, το ασφαλιστικό είναι ένα πολύ δύσκολο θέμα, απαιτεί ευρύτατες συναινέσεις, υποχωρήσεις και δεν είναι αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης και μόνο. Χρειάζεται όλοι να βάλουν πλάτη επί ενός σχεδίου εφικτού, ρεαλιστικού και υλοποιήσιμου.
Δυστυχώς το σχέδιο του Υπουργού Εργασίας, Γιώργου Κατρούγκαλου, δεν κινείται στη σωστή κατεύθυνση, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων με την κυβερνητική προσπάθεια επιβολής του, χωρίς να εξασφαλισθεί εκ των προτέρων η ευρύτερη κοινωνική συναίνεση που απαιτούνταν.
Το πλέον «ηχηρό χαστούκι» στο κυβερνητικό σχέδιο για το ασφαλιστικό έδωσε το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής με την τριμηνιαία έκθεσή του (Οκτώβριος 2015-Δεκέμβριος 2015). Στην έκθεση αυτή αναφέρεται ότι το νομοσχέδιο «δεν οδηγεί στην ανταποδοτικότητα των εισφορών, προστατεύονται κυρίως όσοι έχουν χαμηλές αποδοχές και λίγα χρόνια ασφάλισης και υποκαθορίζονται τα κίνητρα για εργασία, πράγμα που οδηγεί σε αύξηση της μαύρης εργασίας».
Με λίγα λόγια, το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής ζητά από τον πρωθυπουργό να προχωρήσει σε μεγάλες αλλαγές, προκειμένου το ασφαλιστικό να είναι πιο δίκαιο. Οι συντάκτες της έκθεσης υπογραμμίζουν ότι από το νέο σχέδιο νόμου, αυτοί που θα σηκώσουν τα βάρη της μεταρρύθμισης είναι οι συνεπείς ασφαλισμένοι, οι εργαζόμενοι με πολλά χρόνια εργασίας και οι νέες γενιές.
Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι: «οι νέες γενιές θα εργάζονται για να πληρωθούν οι συντάξεις των προηγουμένων. Έτσι δεν μπορούμε να μιλάμε για ένα εξ ολοκλήρου αλληλέγγυο και δίκαιο σύστημα, αλλά για ένα σύστημα που ευνοεί την άνιση κατανομή των βαρών. Για να υπάρξει όμως βιωσιμότητα και ανάπτυξη, θα πρέπει να διασφαλισθεί η εισοδηματική αλλά και κοινωνική ισότητα ανάμεσα στους ασφαλισμένους».
Σε άλλο σημείο απορρίπτεται η αύξηση των εισφορών, αφού «υψηλές ασφαλιστικές εισφορές αποτελούν εμπόδιο στη μείωση της ανεργίας και καθίσταται ανταγωνιστικό μειονέκτημα για τις επιχειρήσεις». Εκφράζεται επίσης ανησυχία για δημιουργία δημοσιονομικού κενού εντός του 2016, που θα οδηγήσει στην ανάγκη λήψης νέων μέτρων αναφέροντας ως αιτία «τις καθυστερήσεις που ήδη έχουν παρατηρηθεί».
Επίσης οι συντάκτες της έκθεσης απευθυνόμενοι στην Κυβέρνηση τονίζουν ότι «παραμένουν αρκετές ακόμα στρεβλώσεις στο εσωτερικό του δημόσιου τομέα που ήταν και είναι αποτέλεσμα πελατειακών πρακτικών». Επίσης το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής για το θέμα της αύξησης των συντελεστών φορολόγησης λέει ξεκάθαρα «όχι σε καμία περίπτωση».
Είναι επομένως σαφές ότι το σχέδιο του νέου ασφαλιστικού κινείται σε λάθος κατεύθυνση. Είναι ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΕΙ ΤΗΝ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ των πολιτών, που δίνει λύσεις για το παρόν και δεν είναι βιώσιμο στο μέλλον. Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι, μα όλοι βγήκαν στους δρόμους.
Θα πρέπει να καταλάβουν οι μανδαρίνοι των Υπουργείων που συντάσσουν τα σχέδια των νομοσχεδίων, οι Επιτροπές της Βουλής που τα επεξεργάζονται, οι Υπουργοί που τα υιοθετούν και τα ανακοινώνουν και οι βουλευτές που υποτίθεται ότι «βουλεύονται» για να αποφασίσουν, τελικά ότι οι νόμοι θα εφαρμοσθούν από ανθρώπους και όχι από υποζύγια.
*Ο Θωμάς Μαργαρίτης είναι δικηγόρος, πρώην πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Δράμας και πρώην δήμαρχος Δράμας
