Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 18 Δεκέμβρη η εκδήλωση – βιβλιοπαρουσίαση της έκδοσης της «Σύγχρονης Εποχής» με τίτλο «1922: Ιμπεριαλιστική εκστρατεία και Μικρασιατική Καταστροφή», στις αποθήκες Μεταλλίων στα Λιμενάρια, που διοργανώθηκε από την ΤΕ Θάσου του ΚΚΕ.
Την έκδοση παρουσίασε ο Δημήτρης Παπατολίδης, μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ.
Ο οποίος ανέφερε:
«Η Μικρασιατική Καταστροφή είναι ένα από εκείνα τα γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας που φέρνουν αμέσως εικόνες στον νου, εικόνες δραματικές.
Το λιμάνι της Σμύρνης να φλέγεται, τις καραβιές των προσφύγων, τα χαμόσπιτα στις γειτονιές της Καισαριανής, της Κοκκινιάς.
Οι εικόνες αυτές δεν είναι παρά απεικονίσεις της τραγικής – για τους λαούς – κατάληξης της ιμπεριαλιστικής εκστρατείας στην Μικρά Ασία, αντανακλούν τα αποτελέσματά της.»
Συνεχίζοντας αναφέρθηκε στις αιτίες της τραγικής για το λαό κατάληξης λέγοντας ότι: «Η αρχή του κουβαριού βρίσκεται στο 1914, όταν και ξέσπασε ο Α’ Παγκόσμιος Ιμπεριαλιστικός Πόλεμος, ο Μεγάλος Πόλεμος, όπως καταγράφηκε δημοσιογραφικά και ιστορικά, γιατί τότε κανείς δεν ήξερε ότι σύντομα θα ακολουθήσει ένας ακόμα πιο φοβερός πόλεμος, ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος.
Η Μικρασιατική Εκστρατεία υπήρξε αναπόσπαστο και οργανικό κομμάτι του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, των ενδοϊμπεριαλιστικών συγκρούσεων για την αναδιανομή των εδαφών, των αγορών και των σφαιρών επιρροής που ακολούθησε μετά τη λήξη του.»
Αναφερόμενος στην αντιμετώπιση των προσφύγων από το αστικό κράτος, των πληθυσμών, δηλαδή, για την προστασία των οποίων διεξήγε δήθεν τη Μικρασιατική Εκστρατεία, είπε:
«Η πρώτη τους υποδοχή ήταν τα περιβόητα «λοιμοκαθαρτήρια» (στη Μακρόνησο, στη Καλαμαριά, κ.ά.), όπου στοιβαγμένοι υπό απάνθρωπες συνθήκες έχασαν τη ζωή τους (από τη πείνα, τις αρρώστιες και τις κακουχίες) χιλιάδες πρόσφυγες, πριν καν καλά-καλά πατήσουν το πόδι τους στις νέες τους πατρίδες (μόνο στη Μακρόνησο το 1922-1923 άφησαν τη τελευταία τους πνοή κοντά 6.000 πρόσφυγες).
Η λεγόμενη «αποκατάσταση» των προσφύγων έγινε σε μεγάλο βαθμό με πολιτικά κριτήρια, για να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή κοινωνική ενσωμάτωσή τους, χωρίς τριγμούς και αναταράξεις. Στην Ιστορία έχει «μείνει» η απάντηση του ύπατου Αρμοστή της Σμύρνης Αριστείδη Στεργιάδη ως προς το γιατί δε μερίμνησε για την έγκαιρη εκκένωση του άμαχου πληθυσμού της πόλης παραμονές της καταστροφής: “Καλύτερα να μείνουν εδώ να τους σφάξει ο Κεμάλ, γιατί, αν πάνε στην Αθήνα, θα ανατρέψουν τα πάντα” !»
Αναδείχτηκε η στάση του ΚΚΕ, που βρισκόταν στον αντίποδα, όπως αποτυπώνεται στο Ριζοσπάστη (7.9.1926)
«Η Ελλάδα δεν διαιρείται σε ντόπιους και πρόσφυγες». «Η Ελλάδα διαιρείται σε πλούσιους και φτωχούς, σε ανθρώπους που δε δουλεύουν και ζουν και σε ανθρώπους που ολημερίς και ολονυχτίς δουλεύουν και δεν μπορούν να ζήσουν…ο καθένας πρέπει να διαλέξει μεταξύ του πλουσίου πρόσφυγα που συνδυάζεται με τον πλούσιο ντόπιο και του φτωχού πρόσφυγα που σύντροφό του θα έχει το φτωχό ντόπιο εργάτη ή αγρότη.»
Πριν κλείσει με τα συμπεράσματα που αναδεικνύονται στην έκδοση, ανέφερε σε σχέση με την ιμπεριαλιστική σύγκρουση, που σήμερα διεξάγεται: «Η συγκυρία το έφερε έτσι, ώστε η έκδοση να προετοιμαστεί και να κυκλοφορήσει σε συνθήκες διεξαγωγής της ιμπεριαλιστικής σύγκρουσης στην Ουκρανία.
Παρά την απόσταση εκατό χρόνων ανάμεσα στις δυο πολεμικές συγκρούσεις, αυτές δίνουν κοινά συμπεράσματα διαχρονικής αξίας για την ταξική πάλη, αφού οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι και οι ενδοκαπιταλιστικοί ανταγωνισμοί αποτελούν συστατικό στοιχείο της καπιταλιστικής ανάπτυξης την εποχή του μονοπωλιακού καπιταλισμού.»
Κλείνοντας τη παρουσίαση κατέληξε: «Η μελέτη της Ιστορίας δεν μπορεί να γίνεται ταξικά ουδέτερη, γιατί ούτε τα γεγονότα είναι ταξικά ουδέτερα, όσο η κοινωνική-οικονομική οργάνωση διέπεται από ταξικό διαχωρισμό.
Η ταξική ουδετερότητα δεν έχει σχέση με την επιστημονικότητα, το αντίθετο μάλιστα συμβαίνει. Από την αστική όμως σκοπιά, ακόμα και από την ακαδημαϊκή της πτέρυγα –όταν αυτή δε σέβεται την Ιστορία ως επιστήμη– η ουδετερότητα χρησιμοποιείται ως παραμορφωτικός φακός της Ιστορίας. Ιστορικοποιούνται συγκεκριμένες ταξικές στοχεύσεις, από τις οποίες προκύπτουν και συγκεκριμένες κοινωνικές κατηγορίες και αντίστοιχες ιδεολογίες, π.χ., εθνικό συμφέρον.»
Στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Βασίλης Χονδρογιάννης, ο οποίος αναφέρθηκε στον προσφυγικό πληθυσμό που εγκαταστάθηκε στα Λιμενάρια. «Οι πρόσφυγες των Λιμεναρίων, στο μεγαλύτερο ποσοστό τους ήταν από το Χαράκι της Μ. Ασίας και την υπόλοιπη Κυζικηνή χερσόνησο. Οι πρόσφυγες, στην νέα τους πατρίδα, συνέχισαν να ασχολούνται με την θάλασσα. Συγκεκριμένα, πριν από την απογραφή του 1922, δεν υπήρχε κάποιος κάτοικος των Λιμεναρίων που να δηλώνει ψαράς.
Όπως σε κάθε περίπτωση εγκατάστασης των προσφύγων, δεν έλειψαν οι διαφωνίες, η καχυποψία εντάθηκε και από την ανεργία που έπεσε στο χωριό, μετά το κλείσιμο των μεταλλείων της μεταλλευτικής εταιρείας Spidel. Το χάσμα των 2 κοινοτήτων, καλύφθηκε την δεκαετία του 40, μέσα στις δυσκολίες του πολέμου και της κατοχής. Πρέπει να θεωρείτε βέβαιο ότι ο πρωτοπόρος ρόλος του ΚΚΕ και του ΕΑΜ- ΕΛΑΣ στο νησί, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ενοποίηση του ντόπιου και προσφυγικού πληθυσμού…. Αναφέρθηκαν τα ονόματα προσφύγων που συνέδεσαν την ζωή τους με το κομμουνιστικό κίνημα, όπως του Χαμπερίδη Θεόδωρου, ο οποίος κατάφερε να περάσει με μια ομάδα αγωνιστών και να ενωθεί με την ομάδα του Χρ. Χιτούδη στο Κοτζά Ορμαν τον Σεπτέμβριο του 1946 και της Χαμπερίμη Ειρήνης η οποία για την σύνδεσή της με το ΚΚΕ υπέστη διώξεις».
Ολοκληρώνοντας, ανέφερε «η ιμπεριαλιστική εκστρατεία και η Μικρασιατική καταστροφή που ακολούθησε μας διδάσκει πως ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος, μόνο πόνο, οδύνη, προσφυγιά και θάνατο έχει να δώσει. Αντιθέτως, η πάλη για την κοινωνία του σοσιαλισμού- κομμουνισμού γεφυρώνει τα φαινομενικά αγεφύρωτα, απελευθερώνει τον άνθρωπο και την κοινωνία» και ότι «οι πρόσφυγες έγιναν μέλη της κοινότητας και από την πρωτοπόρα δράση του ΚΚΕ- ΕΑΜ που έδωσαν διέξοδο στα αδιέξοδα που δημιούργησε ένας άλλος Ιμπεριαλιστικός πόλεμος, ο Β παγκόσμιος Πόλεμος.»
Η παρουσίαση κέντρισε το ενδιαφέρον, μετά το τέλος της οποίας ακολούθησε συζήτηση με ερωτήσεις και παρεμβάσεις από τους παρευρισκόμενους στην εκδήλωση.
(δελτίο Τύπου ΤΕ ΚΚΕ Θάσου)
