γράφει ο

Παναγιώτης Νεστορίδης*

 

Η δαιμονοποίηση των μέσων ενημέρωσης στην Ελλάδα δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Προϋπήρχε της οικονομικής κρίσης και των μνημονίων. Τα τελευταία χρόνια όμως το κακό παράγινε: Η αξιοπιστία τους βρίσκεται στο ναδίρ, τα έσοδά τους μειώνονται, εργαζόμενοι απολύονται ή δουλεύουν απλήρωτοι. Πρόκειται για έναν κλάδο σε πλήρη αποδιάρθρωση, με απίστευτα ποσοστά ανεργίας και εκθεμελίωση εργασιακών δικαιωμάτων.

 

Ούτε η δαιμονοποίηση του αγγελιόσημου είναι καινούργια υπόθεση. Πολεμήθηκε με πάθος από τους ηγήτορες των νεοφιλελεύθερων λύσεων και τη λεγόμενη “αγορά”, που παγίως αντιμετώπιζαν (και αντιμετωπίζουν) την ενημέρωση ως ένα οποιοδήποτε προϊόν. Με απόλυτη ιδεολογική συνέπεια επιθυμούσαν (και επιθυμούν) την εξαφάνιση του στοιχειώδους ρυθμιστικού πλαισίου προστασίας και αυτονομίας της δημοσιογραφικής λειτουργίας.

 

Την εποχή των μνημονίων κέρδισαν έδαφος οι απόψεις που αντιμετωπίζουν την ενημέρωση ως εμπόρευμα. Διάφορα λόμπι -μεταξύ τους και μερικοί από αυτούς που χρωστούν εκατομμύρια στα ασφαλιστικά μας Ταμεία- φρόντισαν να περιληφθεί το αγγελιόσημο στην περιβόητη εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ περί ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Κάπως έτσι, με ψεύτικα στοιχεία, η κατάργηση του αγγελιόσημου περιλήφθηκε στο δεύτερο μνημόνιο της κυβέρνησης Σαμαρά.

 

Παρ’ όλα αυτά διατηρήθηκε, καθώς -και συνταγματικά- η ενημέρωση δεν αποτελεί προϊόν, εμπόρευμα ή υπηρεσία. Το δε αγγελιόσημο, που επιβάλλεται επί των διαφημίσεων, υποκαθιστά την κρατική χρηματοδότηση, την εργοδοτική εισφορά και την κρατικοποίηση του Λαχείου Συντακτών την περίοδο της Χούντας.

 

Το στοιχείο που επιμένουν να αποκρύπτουν οι πολέμιοι του αγγελιόσημου είναι ότι η διαφήμιση προϊόντων λειτουργεί πολλαπλασιαστικά, επειδή μεταδίδεται από τα μέσα ενημέρωσης. Τα οποία υπάρχουν εξαιτίας της εργασίας των δημοσιογράφων και των υπόλοιπων εργαζομένων σε εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς και ηλεκτρονικές εκδόσεις, γεγονός που καθιστά το διαφημιζόμενο οιονεί συλλογικό εργοδότη.

 

Η σημερινή κυβέρνηση εξαρχής είχε υιοθετήσει την παραπάνω συλλογιστική, όπως και την αναγκαιότητα επέκτασης του αγγελιόσημου στις ενημερωτικές ιστοσελίδες, προκειμένου να κλείσουν τα “παράθυρα” εισφοροαποφυγής και να τακτοποιηθούν ασφαλιστικά οι υποαμειβόμενοι εργαζόμενοι στις ιντερνετικές επιχειρήσεις ενημέρωσης. Αντ’ αυτού και επικαλούμενη απαίτηση εκ μέρους των δανειστών με το ασφαλιστικό νομοσχέδιο επιδιώκει την πλήρη κατάργηση του βασικού πόρου των φορέων κοινωνικής ασφάλισης στο χώρο της ενημέρωσης…

 

Ακόμη κι αν υποτεθεί ότι το κουαρτέτο απαίτησε φορτικά την κατάργηση του αγγελιόσημου, ευλόγως αναρωτιέται κάποιος εάν η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας επισήμανε στους εκπροσώπους των δανειστών τις αρνητικές επιπτώσεις της συγκεκριμένης επιλογής στα δημόσια οικονομικά, στην ασφάλιση των δημοσιογράφων και στην οικονομική βιωσιμότητα του κλάδου των μέσων ενημέρωσης. Υποψιάζομαι πως η απάντηση στο ερώτημα βρίσκεται στην ιδιότυπη αντίληψη περί “κοινωνικής δικαιοσύνης” που διακινεί ο αρμόδιος υπουργός…

 

Στους προφανείς στόχους τού υπό συζήτηση ασφαλιστικού νομοσχεδίου είναι η μεταφορά στον υπό δημιουργία ενιαίο φορέα των όποιων αποθεματικών έμειναν σε ορισμένα ασφαλιστικά Ταμεία μετά το καταστροφικό PSI των Βενιζέλου-Προβόπουλου. Εξίσου προφανείς είναι και οι δυσμενείς επιπτώσεις από την κατάργηση του αγγελιόσημου και των δημοσιογραφικών Ταμείων.

 

Κατ’ αρχήν θα προκύψει επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού σε μία εποχή κατά την οποία “λεφτά ΔΕΝ υπάρχουν”. Το κράτος θα κληθεί να χρηματοδοτήσει με δεκάδες εκατομμύρια ένα συνταξιοδοτικό σύστημα στο οποίο μέχρι σήμερα δεν έβαλε ούτε δραχμή. Επιπλέον θα απολέσει το ποσοστό του αγγελιόσημου που εισέπραττε για το ΑΚΑΓΕ. Άρα η κοινωνία θα επιβαρυνθεί περαιτέρω.

 

Παράλληλα πολλά μέσα ενημέρωσης θα αναγκαστούν να κλείσουν. Το πλήγμα θα είναι συντριπτικό ιδίως για τις μικρότερες εφημερίδες, καθώς δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στην υπέρμετρη αύξηση του εργοδοτικού κόστους. Αυτό θα σημάνει μεγαλύτερη ανεργία για τους δημοσιογράφους, λιγότερο πλουραλισμό στην ενημέρωση, χειρότερους όρους απασχόλησης για όσους απομείνουν να εργάζονται και φυσικά μείωση εσόδων για τα Ταμεία. Τουτέστιν ο απόλυτος θρίαμβος του εγχώριου αγοραίου νεοφιλελευθερισμού, η πιο βίαιη αναδιάρθρωση που θα έχει συντελεστεί στην Ελλάδα στην εποχή των μνημονίων.

 

Και μόνο τα παραπάνω, ουδόλως προοδευτικά, υποδεικνύουν την πολιτική αντίφαση και τον οικονομικό παραλογισμό. Αλλά και την προχειρότητα. Διότι, ενώ το νομοσχέδιο προβλέπει ρητά την κατάργηση του αγγελιόσημου από την ημέρα δημοσίευσης του νόμου, η εφαρμογή του νέου συστήματος εισφορών μετατίθεται για το 2017, χωρίς κανείς να δίνει λογαριασμό για την πολύμηνη τρύπα που θα δημιουργηθεί! Ούτε φυσικά για το γεγονός ότι η πρωτοφανής απουσία οιασδήποτε πρόβλεψης για τα ταμεία υγείας του δημοσιογραφικού κλάδου οδηγεί νομοτελειακά στον Καιάδα δεκάδες χιλιάδες συνταξιούχους, ανέργους και εργαζόμενους.

 

(Δημοσιεύτηκε στην «Μακεδονία της Κυριακής» που κυκλοφόρησε εκτάκτως το Μ. Σάββατο 30 Απριλίου 2016)

 

 

*Ο Παναγιώτης Νεστορίδης είναι δημοσιογράφος με καταγωγή από την Καβάλα, αντιπρόεδρος του Δ.Σ. του Ενιαίου Δημοσιογραφικού Οργανισμού Επικουρικής Ασφάλισης Περίθαλψης (ΕΔΟΕΑΠ)